z powodu niejasnej sytuacji, od robienia interesów z zagranicą, od jeżdżenia na letnisko, „górscy” chasydzi na podstawie danej przez cadyka obietnicy handlowali tak, jakby byli pewni, że wojny rzeczywiście nie będzie.
Kiedy wojna wybuchła, 1 IX [19]39, cadyk przebywał w Górze Kalwarii. We
środę, 6 dnia tegoż miesiąca, przeniósł się do Warszawy. W Warszawie cadyk ulokował się w mieszkaniu swojego chasyda Josefa Kaca543, przy ulicy Ceglanej. W mieście tym przeżył wszystkie bombardowania. Pewnego dnia w czasie trwających bombardowań, kiedy w pokoju cadyka przy ulicy Ceglanej przebywali: jego zięć reb Icie Majer Alter544 i szames reb Binem Le[j]bl, do środka wpadł szrapnel. Obaj, [7] reb Icie Majer i reb Binem, zostali zabici na miejscu. W sposób nadprzyrodzony cadyk ocalał. Wywołana wybuchem fala powietrza spowodowała, że cadykowi pękła cbłonac w uchu, od czego stracił słuch.
Nie wszystkie dzieci cadyka wyjechały razem z nim z Góry Kalwarii do Warszawy.
Nazajutrz po wyjeździe cadyka z Ger nie można już było dostać się do Warszawy.
Z obawy przed bombardowaniem większość ludności żydowskiej uciekła z miasta.
Wśród uciekających był też wnuk cadyka reb Lejbl Alter545.
Za miasteczkiem Ryki uchodźcy zostali ostrzelani przez niemieckie samoloty.
Wśród zabitych, którzy padli ofiarą ostrzału, znalazł się także reb Lejbl Alter.
Po wkroczeniu Niemców do Warszawy Gerer Rebe bardzo się przestraszył.
Codziennie przenosił się na kwaterę do innego chasyda. Ze względów bezpieczeństwa ciągle zmieniał mieszkanie. Cadyk, [8] żeby go nie rozpoznano, zdjął tradycyjny strój i włożył d„maciejówkę”d.
Kiedy Niemcy weszli do Góry Kalwarii, bejt ha-midrasz cadyka zamienili w stajnię.
Zrabowali wszystkie cenne przedmioty o wielkiej wartości materialnej, jakie znajdowały się w mieszkaniu cadyka. Przez 3 dni wyciągali wino z piwnicy. Zabrali wszystkie rękopisy i dużą część biblioteki cadyka, i to wywieźli546.
Zabrali całą bieliznę, ubrania, meble i inne rzeczy, które znajdowały się w prywatnych pokojach cadyka. Samo mieszkanie zmienili w siedzibę sądu miejskiego547.
543 Mieszkanie u Josefa Kaca było pierwszym warszawskim schronieniem cadyka po wyjeździe z Góry Kalwarii. Zob. Mosze Jechezkieli, Wi azoj der Gerer Rebe iz nicl geworn fun hitleristiszn gehenem (żyd., Jak Gerer Rebe uciekł z hitlerowskiego piekła), w: Megiles Ger, red. Gerszon Sapożnikow, Buenos Aires 1975, s. 113.
544 Zapewne powinno być: Lewin. Icie Majer Lewin (1894–1971), rabin, przywódca Agudy. Był synem Cwiego Chanocha ha-Kohena Lewina, rabina w Będzinie, i Fejgi, córki Jehudy Arie Lejba Altera, cadyka „górskiego”. Na początku okupacji niemieckiej został delegowany do warszawskiego Judenratu. Wkrótce zdołał opuścić kraj i w 1940 r. przybył do Palestyny. Był sygnatariuszem deklaracji niepodległości Państwa Izrael.
545 Lejbl Alter, czyli Jehuda Lejb Alter. Zob. przyp. 538.
546 Zob. Igor Kąkolewski, Alina Skibińska, Zrabowana i wciąż poszukiwana biblioteka cadyka Altera z Góry Kalwarii, w: Lesestunde, red. Ruth Leiserowitz, Stephan Lehnstaedt, Joanna Nalewajko-Kulikov, Grzegorz Krzywiec, Warszawa 2013, s. 331–350.
547 Budynki „dworuˮ i bejt ha-midraszu zachowały się; w tym pierwszym, po wywiezieniu Żydów z miejscowego getta, Niemcy urządzili obóz pracy dla francuskich i belgijskich jeńców wojennych, w drugim zainstalowali warsztat naprawy czołgów. Zob. Eleonora Bergman, Góra Kalwaria – Ger, „Przegląd Dokumentacji Zabytków”, Warszawa 1990, z. 2, s. 38.
