że był mieszkańcem Kaff y1330. Miał tam ojca i matkę, miał brata, który uczył się w jeszywie w Brześciu Litewskim1331 w kraju Rusji. Miał jeszcze jednego brata, który został zabity. Opowiedział także, że wspomniany wyżej Meir powiedział mu, iż był wysłannikiem króla Tatarów do króla Krakowa. 15 dzień miesiąca Tamuz, roku 5327 (1567)ˮ.
Rabi Abram Filip (żył w XVI wieku w Safedzie1332) tak pisze w liście do rabiego
Jehudy z Wenecji: [XLIX] „Reb Dawid Kopels mówił mi, że powiedzieliście mu, mój
panie, by pomówił ze mną, czy uważam, że powinniście przyjechać do Palestyny, czy nie. Otóż wydaje mi się, że lepiej siedzieć w Rusji i szerzyć [21/18] naukę wśród Żydów, niż przyjechać do Palestyny, bo na razie Palestyna jest jeszcze bardzo zniszczona”. Rabi Mojżesz Taku1333 w swym dziele Ktaw Tamim pisze w związku z komentarzem do Biblii, napisanym przez Karaitę, a przywiezionego do Ratyzbony z Babilonii poprzez Rosję: [L] „Podają nam, że ta spaczona książka przyszła z Babilonii do Rusji, a z Rusji przywieziono ją do Ratyzbonyˮ.
[22/19] Rozdział 5
Jak nazywa się Polska w dawnej literaturze żydowskiej?
W dawnej literaturze żydowskiej Polska określana jest rozmaitymi nazwami, jak:
,,Polin” [ פולין ] (w Or zarua, Siwuw rabi Pesachja z Ratyzbony, w responsach
rabiego Mojżesza Minca oraz Israela z Brna i innych);
„Polanija” [ פולנייא ] (w przedmowie od kopisty Szibolej ha-leket r. 52611334);
„Polania” [ פולניא ] (w Sefer ha-kabala Rawada, u Rambana i innych);
„Polaniu” [ פולניו ] (w Or zarua rabiego Izaaka z Wiednia);
„Polanden” [ פולנדן ] (w Sefer ha-minhagim oraz w responsach Maharila).
Polska jest nazywana jeszcze inaczej w starej literaturze talmudycznej; będzie
o tym mowa w dalszych rozdziałach.
[23/20] Rozdział 6
Gdzie i przez kogo wspomina się państwo polskie oraz miasta polskie?
XII wiek
Rabi Szmuel ben Ali Gaon, rektor jeszywy w Bagdadzie (żył w XII w.) napisał
odpowiedź do rabiego Mojżesza z Kijowa1335 w sprawie pewnej jibumy1336. Rabi Szmuel był jednym z gaonów w epoce gaonów.
1330 Kaffa (właśc. Teodozja), miasto na Krymie (Ukraina), w latach 1266–1783 nazywane Kaffą.
1331 Pierwsza jeszywa w Brześciu Litewskim została założona w XVI w., byli z nią związani słynni rabini, w XVI w. przede wszystkim Maharszal (zob. przyp. 1189).
1332 Safed (Galilea, Izrael).
1333 □ (23) Na temat rabiego Mojżesza Taku i jego książki Ktaw tamim piszemy w rozdziale 1. Zapewne autor miał taki zamiar, ale go nie zrealizował. Mosze ben Chasdai Taku (ok. 1250–1290), tosafista z Czech; oponent zarówno teologii ezoterycznej, jak i rabinicznego racjonalizmu; Ktaw tamim (hebr., Księga doskonałości).
1334 Rok 1501.
1335 □ (1) Patrz: „Monatschrift”, t. 39, artykuł Epsteina; Harkawi „Chadaszim gam jaszanim” do IV tomu „Historii” Graetza, jak również odpowiednie hasła w „Ocar ha-sifrut”.
1336 Owdowiała, bezdzietna kobieta (hebr.).
