Wśród zatrzymanych uczestników modlitwy byli: rabin z Osjakowa109; parnas gminy żydowskiej w Piotrkowie, reb Icchak Aron Sochaczewski110; rektor jeszywy Bejt Josef111 w Piotrkowie, reb Baruch Aszer Nudelman112; trybkarz Mosze Chaim Zelmanowicz113, maszgijach reb Perec Praszker114 i inni. Po kilku godzinach przebywania w więzieniu skutych w kajdany aresztantów przeprowadzono przez bramę więzienia. Przy bramie w dwóch rzędach stali cszturmowcyc z pałkami w rękach. Każdy z aresztowanych znów dostał swoją porcję. Następnie wsadzono ich – część bez wierzchniej odzieży, część w jarmułkach, bez czapek na głowie – na dwa auta; kazano im trzymać ręce w górze.
Potem samochody z Żydami odjechały w nieznanym kierunku. Kiedy wiadomość o tym rozniosła się po mieście, wywołała wśród Żydów wielki smutek, strach i przygnębienie.
Tego dnia odbywały się nasilone łapanki na roboty. Około 3 zebrało się u nas
kilku sąsiadów, akurat tylu, ilu trzeba do minjanu. Po cichu odmówiono cały psałterz, a następnie odbyła się mincha. Sąsiedzi rozeszli się przed godziną 5 wieczorem. Maariw odprawiliśmy [79] bez minjanu. Oczywiście nie mieliśmy żadnego owocu, żeby odmówić błogosławieństwo Sze-he-chejanu115 przy kiduszu. Zjedliśmy z teściową skromny posiłek świąteczny. Szyja Pukacz116 nocował u nas. W żadnym pokoju – mimo że okna już na początku wojny zostały zaklejone niebieskim papierem – nie zapalaliśmy światła. Oświetliliśmy tylko to ślepe pomieszczenie bez okna. Po Rosz ha-Szana, kiedy w miejscowej gazecie c„Wiadomości Piotrkowskie”c117 ukazało się zarządzenie Oberbürgermeistra118
o konieczności zdjęcia z okien niebieskiego papieru, Żydzi ze strachu nadal nie zapalali światła w mieszkaniach. Kiedy weszliśmy do obszernych, pustych,
ciemnych pokoi, których okna wychodzą na ulicę, wzdrygnęliśmy się, słysząc hałas
przejeżdżających aut, artylerii, wrzawę, jaką robiło wojsko – h„Na dworze miecz […], a przerażenie po domach”h119.
Piątek, 2 dzień Rosz ha-Szana 5700. 15 IX
Rozpoczęliśmy modlitwę o 6 rano. Byli sąsiedzi i kilku ludzi z pobliskich domów.
Strach z powodu wczorajszych wydarzeń w sztyblu amszynowskim był wielki. Odmówiliśmy modlitwę i czytaliśmy ze zwoju Tory, lecz o dęciu w szofar nie było mowy.
109 Tiger, rabin. Osjaków (pow. Wieluń). Zob. dok. 2.
110 Icchak Aron Sochaczewski – członek zarządu gminy żydowskiej, gabaj w sztyblu zwolenników cadyka z Aleksandrowa. Zob. Piotrkow Trybunalski un umgegnt, s. 292.
111 Bejt Josef (hebr., Dom Józefa).
112 Baruch Aszer Nudelman – studiował w litwackiej jeszywie w Słobódce (obecnie przedmieście Kowna), rektor jeszywy w Piotrkowie. Zob. ibidem, s. 243.
113 W oryg. jego zawód to menaker; brak bliższych informacji o tej osobie.
114 Brak bliższych informacji o tej osobie.
115 [„Błogosławiony jesteś Panie, Boże nasz, Królu Świata, że zachowałeś nas przy życiu, dodawałeś nam sił oraz pozwoliłeś,] byśmy dożyli tego czasu” (hebr.), błogosławieństwo wypowiadane w wielu szczególnych sytuacjach (tu: po spożyciu po raz pierwszy w roku owocu danego gatunku).
116 Szyja Pukacz, szames miejski Jeszajahu Naftali, zwany Pukaczem, bo w każdy piątek przed zapaleniem świec pukał drewnianym młotkiem do bram. Zob. także dok. 2.
117 Gazeta wydawana przez Niemców w j. pol. od końca września 1939 r.
118 Prezydent miasta (nadburmistrz) (niem.).
119 h–h Pwt 32,25.
