RRRR-MM-DD
Usuń formularz
  • Powrót

Pisma Pereca Opoczyńskiego

Tytuł:Pisma Pereca Opoczyńskiego

Sygnatura: AR tom 31

Autor: Monika Polit

Język: polski

Numer: 31

Opis: Trzydziesty pierwszy tom pełnej edycji Archiwum Ringelbluma zawiera dokumenty osobiste, korespondencję oraz rękopisy i utwory drukowane dziennikarza, prozaika i poety Pereca Opoczyńskiego (1892–1943). Zgromadzono w nim legitymacje wydawane Opoczyńskiemu przez redakcje gazet, w których pracował, jego bilety wizytowe, a także pojawiające się w żydowskiej prasie powinszowania z okazji narodzin jego dzieci oraz kondolencje, kiedy jego potomstwo, cierpiąc na nieuleczalne wówczas choroby, zmarło. Wśród publikowanych dokumentów znalazły się listy autorstwa Opoczyńskiego oraz korespondencja kierowana do niego przez redaktorów pism i wydawców. Tom w znacznej mierze wypełniają utwory literackie pisane zarówno przed drugą wojną światową, jak i w czasie okupacji. W pierwszej jego części zatytułowanej „Pisma przedwojenne” czytelnik znajdzie opowiadania chasydzkie, teksty obozowe z czasów niewoli autora, w którą popadł jako carski żołnierz, miniatury poświęcone świętom żydowskim i nauczaniu religijnemu, a także ekspresjonistyczne utwory prozą, wiersze oraz reportaże, opowiadania i obrazki z życia Żydów w wielkich ośrodkach miejskich i na prowincji. Wśród „Pism wojennych” umieszczone zostały zachowane fragmenty „Kroniki getta”, gettowe reportaże, sprawozdania i raporty. Większość prezentowanych w tomie dokumentów nie była wcześniej tłumaczona ani publikowana.

Tom pełnej edycji ARG: 31

strona 189 z 530

Osobypokaż wszystkie

Miejscapokaż wszystkie

Pojęciapokaż wszystkie

Przypisypokaż wszystkie

Szukaj
Słownik
Szukaj w tym dokumencie

Transkrypt, strona 189


Pisma przedwojenne [9] 151

– Masz oto chamie przed sobą znawcę kal wachomer i gzera szawa322, pokonałbym cię nawet w interpretacji wersetu: „Niech ten kogut idzie na śmierć”323. Pozwolę ci łaskawie sprzedać mi seę324 pszenicy za dwa denary.

A do czego jest zdolny taki Hucmach? Co najwyżej wydoi krowę, ale nie zaskarbi sobie serca chłopa… Dlatego pachciarze znaleźli się w wielkiej biedzie.

Gdy wzywają ich synów do czytania Tory, chłopcom twarz blednie i czerwienieje na przemian, nie wiedzą, czy odmówić błogosławieństwo „Szehechejanu”325, czy nałożyć filakteria. Gdy w święto Pesach zasiadają do wieczerzy sederowej, żartownisie zbierają się pod ich pod oknami, by zobaczyć, jak pachciarz Jankiel stawia sobie miskę z jajkami [2] na głowie, a jego żona tłucze w nie z całej siły, aż białko i żółtko ścieka naiwnemu po brodzie. Jakiś błazen nauczył go, że w ten sposób urządza się seder, a teraz gapie za oknem robią sobie z niego pośmiewisko. Jankiel zrywa się jak dzika bestia, chce ich rozszarpać na strzępy, ale nim wybiegnie z domu, dowcipnisie biorą nogi za pas. Krótko mówiąc, wiejskim Żydom nie ma czego zazdrościć.

Cóż mają począć, by wydobyć się z opresji? Biegają do admorów, do rabina takiego i owego, lecz żaden nie umie im pomóc. Wreszcie chasydzi zajęli się sprawą i mówią pachciarzom:

– Wiecie, że to dzieło Starca. Nie bez powodu wygnano was ze wsi, zatem dobrze wam radzimy, wybierzcie się do cadyka z Ropczyc, by wstawił się za wami u reb Mendelego.

Tak też zrobili. Cadyk z Ropczyc326był, jak wiadomo, wybitnym mędrcem, autorem komentarzy do Tory, a przy tym zapamiętałym kpiarzem, przywykłym do żartów jak jego równie pogodny przyjaciel, rebe reb Bunem z Przysuchy. Obaj mieli wesołą twarz i dobrze żyli z ludźmi. Gdy rebe z Ropczyc usłyszał w czym rzecz, uśmiechnął się i powiada:

– Jedźcie do domu Żydzi, Bóg wam dopomoże.

Skoro reb Naftali obiecał pomoc, nagabywali go dalej. Rebe z Ropczyc uśmiechał się i ponawiał swe obietnice. Nie zawsze „lepiej jest siedzieć i nic nie robić”327, toteż pewnego mroźnego zimowego dnia reb Naftali wstał i [też] wyruszył w drogę do Rymanowa.

Drogi były zaśnieżone i z wielkim trudem udało mu się zdobyć wóz. Kolej żelazna nie była jeszcze wówczas znana, nie było dobrych dróg ani wygodnych powozów i podróżni docierali do celu wymizerowani.