XXXIV Wstęp
przyglądać się obyczajowym i językowym przemianom zachodzącym w getcie szczątkowym i z niesłabnącym etnograficzno-lingwistycznym zacięciem opisywał nowe zachowania i towarzyszące im słowa, które pojawiały się w gettowym języku102.
* * *
Po II wojnie światowej staraniem i sumptem silnie związanej z Opoczyńskim jego siostry Riny ukazał się w USA zbiór opowiadań, reportaży, miniatur i poezji Opoczyńskiego103 opatrzony obszernym wstępem jej autorstwa. W Polsce pięć spośród jego gettowych reportaży odnalezionych w zbiorach ARG wydał w 1954 r. w języku oryginału Bernard Mark104. Niestety, opublikowane wówczas teksty znacznie się różniły od swej archiwalnej podstawy. Ich edytor, ówczesny dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego, arbitralnie je skracał, nie zaznaczając zmian dokonanych w tekście, a także najwyraźniej cenzurował ich treść, usuwając poszczególne passusy lub łagodząc ich wymowę105. Reportaże i fragmenty Kroniki ukazały się również w języku hebrajskim106. Niektóre z nich przetłumaczono na język angielski107, a ostatnio anglojęzyczny wybór reportaży przygotował i wydał Samuel Kassow108.
* * *
W czasie pracy nad prezentowanym tomem miałam w pamięci słowa Melecha Rawicza, który pisząc w 1952 r.109 o wydanej wtedy wspomnieniowej książce Riny Opoczyński, zawierającej przedwojenne pisma jej brata, wyrażał nadzieję, że kiedyś
