Słownik terminów 467
zmu; później stał się pozytywnym określeniem pewnego sposobu myślenia i stylu życia, którego najbardziej znanym i wybitnym reprezentantem był Elijahu ben Szlomo Zalman, zw. Wielkim Gaonem Wileńskim. To dzięki niemu formacja ta szczególnie silna była wśród litwaków.
Miszna (też Tora ustna) – zbiór dodatków i komentarzy do Tory, przepisów prawnych i przypowieści, powstały w Palestynie w II w n.e.
Mykwa – zbiornik wodny zbudowany zgodnie z przepisami Tory, wypełniony wodą naturalną oraz bieżącą i służący do kąpieli rytualnych.
Nigun (hebr., nucona melodia) – specyficzny typ żydowskiego melodyjnego śpiewu grupowego. Pochodzi z tradycji, która zakazuje używania mowy podczas posiłków szabasowych między rytualnym umyciem rąk a zjedzeniem chałki szabasowej.
Parasza, parsza – fragment Tory przeznaczony do czytania w czasie publicznej liturgii w danym tygodniu.
Pesach (hebr., przejście) – najważniejsze i najstarsze święto żydowskie, upamiętniające wyjście ludu Izraela z Egiptu; obchodzone 14. dnia miesiąca nisan. W czasie przygotowań do Pesach szczególnie starannie sprzątano domostwa, usuwając z nich przede wszystkim chomec, czyli wszelkie produkty przygotowane na zakwasie, oraz wyparzano (koszerowano) naczynia i sztućce używane wcześniej do spożywania zakwaszonych pokarmów. Wieczorem przed Pesach odbywają się tradycyjne wieczerze sederowe, podczas których odczytywana jest hagada pesachowa.
Pidjon (hebr., wykup) – jedna z form żydowskiej dobroczynności. Zwyczajowo do najważniejszych z nich zaliczano wspieranie uczących się, szpitali, przytułków dla starców oraz zapewnianie ubogim bezpłatnych pogrzebów.
Purim (hebr., z akadyjskiego losy) – radosne święto obchodzone na pamiątkę opisanego w Księdze Estery ocalenia Żydów z rąk Hamana, obchodzone 14. (15. w Izraelu) dnia miesiąca adar. Zwane jest też żydowskim karnawałem. Tradycyjnie wierni mają wówczas obowiązek wysłuchać w synagodze recytacji pełnego tekstu Zwoju (Księgi) Estery.
Rabin (z hebr. raw: mistrz, nauczyciel) – przewodnik duchowy w gminie żydowskiej, znawca prawa religijnego. W okresie międzywojennym musiał mieć oficjalny certyfikat oraz nominację państwową.
Rebe – tytuł używany w stosunku do chasydzkich przewodników duchowych (cadyków).
Rosz ha-Szana (hebr., początek roku) – święto żydowskiego Nowego Roku obchodzone 1. i 2. dnia miesiąca tiszri. Przypomina o stworzeniu świata i dniu sądu ostatecznego. Wedle wierzeń żydowskich tego dnia Bóg – Najwyższy Sędzia – osądza ludzi, zapisując dobrych w Księdze Życia, a złych w Księdze Śmierci. Wydanie wyroku na pozostałych pozostawia natomiast do dnia Jom Kipur.
Seder (hebr., dosł. porządek, uporządkowanie) – uroczysta wieczerza 1., a w diasporze także 2. dnia święta Pesach, której przebieg (jej formalnej części) jest ściśle uregulowany.
Simchat Tora (hebr., radość Tory) – święto zakończenia rocznego cyklu czytania Tory, obchodzone po święcie Sukot.
Sukot (też Święto Szałasów, Święto Kuczek) – święto obchodzone 15. dnia miesiąca tiszri (wrzesień/październik), upamiętnia wyjście z Egiptu.
Szacharit(hebr., świt, brzask) – modły poranne odmawiane po nastaniu świtu; odpowiednik ofiary porannej składanej niegdyś w Świątyni Jerozolimskiej.
