XXVI Wstęp
satyrycznych, jakie napisano w getcie o policjantach żydowskich. Szopkę pokazywano w różnych lokalach gettowych (m.in. w Negresco) jako widowisko kukiełkowe, zatytułowane U nas w Rejonach. Sylwetki policjantów były najprawdopodobniej wykonane z papieru, wyglądem bowiem przypominały bardziej czarno-białych bohaterów filmów rysunkowych Dave’a Fleischera niż prawdziwe kukiełki31. Większość wykonawców szopki rekrutowała się z funkcjonariuszy Służby Porządkowej różnej rangi, choć nie zabrakło wśród nich także aktorów zawodowych, jak Stanisław Stański i Józef Kinelski. Zyski z przedstawień przeznaczane były na pomoc dla najbiedniejszych policjantów żydowskich.
Składające się na szopkę wierszyki, mimo iż brakuje im wyszukanej formy, to prawdziwa kopalnia wiedzy o członkach SP, wiedzy pochodzącej z pierwszej ręki, od osób bezpośrednio wtajemniczonych w sprawy policji. Autorami szopki są dwaj wyżsi funkcjonariusze kierownictwa Służby Porządkowej, Henryk Nowogródzki oraz Józef Leon Fels32, znani publiczności pod pseudonimami jako Jawert i Jerry33. Zwłaszcza pierwszy z nich miał dostęp do policyjnych sekretów. Będąc szefem Referatu Dyscyplinarno-Porządkowego SP, znał środowisko policyjne od podszewki, szczególnie zaś jego grzechy i grzeszki, których tropieniem i zwalczaniem zajmował się na co dzień z racji piastowanej funkcji. Szopka ukazała się także w formie niewielkiej broszurki wydanej w maszynopisie powielonym i w takiej postaci dotarła do Archiwum „Oneg Szabat”34.
W części poetyckiej znalazły się również dwa utwory hebrajskie. Oba noszą wyraźne piętno literatury biblijnej i rabinicznej. Poemat I dam zemstę moją nad Edomem…35 powstał w Warszawie w miesiącu tiszri (wrzesień‒październik) 1942 r. Chociaż w Archiwum Ringelbluma zachował się jako anonimowy, wiele przesłanek wskazuje na to, że jego autorem mógł być Icchak Kacenelson36. Utwór przywodzi na myśl inne dzieła tego poety, odwołuje się do tradycji, zachowując jednocześnie nowoczesną formę. O ile w poezji w języku żydowskim motyw pomsty Bożej nie odgrywa roli pierwszoplanowej, o tyle w tym przypadku ujawnia się z całą mocą. Z kolei anonimowy poemat Gdzie jesteś córko? prezentuje nieco inną tematykę. Przedstawia lament ojca,
