320 Rozdział 4. Proza [71]
Gdy tak pracowali, nadeszła wychowawczyni z dziećmi z miejskiego niemieckiego przedszkola. Pokazała im, co mogą zrobić pożytecznego z małymi ostrymi odłamkami kamieni.
– Teraz te kamienie należą do was, kochane dzieci – rzekła wychowawczyni.
– Weźcie je do rączek. Niech każde z was podejdzie do Żyda, do tego wyklętego przez Boga diabła, noszącego znak na piersiach, i z całej siły rzuci kamieniem w twarz… O właśnie tak, dobrze. Silni, odważni chłopcy! Doskonale.
Jeden z tych rozwydrzonych pięcioletnich bohaterów nabrał w obie dłonie błota z rynsztoka i podbiegł z tym lepkim balastem do Sendera; Sender zdążył w porę odwrócić głowę, by błoto nie trafiło go w twarz. [x]146„gBohaterg”147czuł się urażony…
Żydów, wśród nich Sendera, odesłano do błotnistego miejsca za miastem, gdzie wznosiły się głębokie groble. Rozkazano im wyzbierać kamienie. Sender [x]148 dokonywał cudów, taszcząc na głowie najcięższe głazy. [x]149 Potem wszyscy Żydzi dostali rozkaz: „Wrzucić tego Żyda [x]150 do [x]151grobli!” Rozkaz musiał być natychmiast wykonany. Sender grzązł po ramiona w błocie.
Potem [Niemcy] wymyślili nowy „sport”. Wszystkie zebrane kamienie kazali Żydom rzucać w błoto – Senderowi w twarz, a Sender miał je kruszyć152 ciężkim młotem i układać wokół siebie.
– nTempo, tempo! Lausen!153
[x]154 Jego155 ciało zapadało się w błocie coraz głębiej i głębiej. [58] Żydom brakowało siły, by rzucać w niego ciężkimi kamieniami.
Gdy nadszedł wieczór, Sender pozostał sam w grobli. Musiał [dalej] wznosić wokół siebie mur z kamieni. Tylko jego zakrwawioną głowę było jeszcze widać. I tak spędził całą noc, pracując po ramiona w błocie.
Czy znalazł dość siły, by się wydostać z grobli i uciec z miasta? Dokąd? Czy Blumka zobaczy go jeszcze? [x]156
Dwa dni po wysadzeniu pomnika Kościuszki wydano rozkaz: g„g157Wszyscy Żydzi z dziećmi mają się natychmiast zebrać z dobytkiem na podwórzu synagogi g”g158.
