Rozdział 1. Organizacja, instytucje, warunki bytowe [2] 5
Blinde jesojme18 itp. Sztuki te grywano w Teatrze Kamińskiego19, w Wenus20, Kak w Pariże21 (tak nazywał się teatr, dawniej kino, przy ulicy Dzikiej) i w innych.
W czasie, gdy żydowski teatr opanowała psychoza szundu, powstały niewielkie artystyczne oazy, literackie zakątki, w których pielęgnowano żydowski teatr i słowo na wyższym poziomie. Oprócz chóru Szneura22, który prowadził dobrą, intensywną działalność, powstało przy „Hazomir”23 studio teatralne (założone przez Pereca24i dr. Mukdoniego25), studio Dawida Hermana26, Artistisze Winkele27Zygmunta Turkowa28i Nicberga29, „Muza”30, i inne. Owe środowiska teatralne i literackie tworzyli młodzi, inteligentni, zdolni i entuzjastyczni ludzie, którzy wypowiedzieli wojnę dawnemu teatrowi. Swoją walkę prowadzili w niecodzienny sposób. Otóż w przeciwieństwie do dawnego teatru, po gruntownych przygotowaniach wystawili serię literacko-artystycznych jednoaktówek oraz dłuższych dramatów. Najwidoczniej taka metoda konkurowania okazała się skuteczniejsza niż „speeche” ze sceny oraz niemczyzna w żydowskim teatrze. Bardziej świadoma publiczność wypełniała przedstawienia owych teatrów studyjnych. Wskutek tego profesjonalne żydowskie teatry zaczęły „grzeszyć” lepszymi przedstawieniami. Jedynym wyjątkiem w przepełnionym szundem światku teatralnym była Estera Rachela Kamińska31i jej trupa, która zarówno w Warszawie, jak i na polskiej prowincji
