Rozdział 4. Proza [82] 501
Ci nowi tułacze zapadają w ciężki, gorączkowy sen, kamienie miękną pod ich plecami jak w słodkim śnie Jakubowym558.
Nadchodzą ludzie, ludzie pobożni, bogobojni i bojaźliwi559– w świele zimnego poranka okrywają zesztywniałe ciała zmarłych białymi płachtami papieru…, kawałki czerwonych cegieł kładą na głowie i po bokach, jak, nie przymierzając, światło duszy [?]…, szepczą przy tym cichą modlitwę, proszą o wybaczenie dla siebie, żony i dzieci, dla bliskich i dalekich, dla całej Warszawy…
[5]
Śmierć Pani Kraszewicz560
Już od wielu godzin stoi pochylona nad kołyską dziecka. Bierze na ręce rocznego Herszele i przykłada jego szeroko otwarte usta do wyschniętej piersi. Herszele kręci główką, w dziecięcym języku wykrzykuje po sto razy [„]Niee, niee[!”], podnosi zaciśnięte piąstki i ze złością uderza [nimi] we własną matkę.
W takim oto stanie zastaniecie matkę Herszele, jeśli przyjdziecie do punktu numer 32, gdzie pod długiej tułaczce osiedliły się nowe rodziny z Raciąża561…
Punktem jest stara synagoga562, prawie wszystko utraciła z dawnej „świętości”, te same wilgotne mury, ta sama czarna posadzka i te same postrzępione, leżące w nieładzie księgi.
Kiedy otwierasz drzwi, od progu uderza cię fetor, potężny aron ha-kodesz zajmuje połowę przejścia. Kuchenka, stół, prycze, kołyska i warsztat szewski G.563 zapełniają przestrzeń. Ledwo starcza miejsca dla dwudziestu ośmiu ludzi, żeby usiąść, postać czy się położyć. Ciągle wrze tam jak w kotle.
O schludności pani Kraszewicz pani G.564, kierowniczka punktu, nie ma dobrego zdania. Wciąż dochodzi do kłótni, wszystkie kobiety i dzieci zrzucają winę na panią Kraszewicz.
Właśnie stoi sama naprzeciwko wszystkich i spowiada się przed lekarką i pielęgniarką ze swoich ciężkich grzechów:
– Słoma jest ciągle nadgniła i wilgotna, biała pościel już dawno wysprzedana. Od tygodni nie ma barszczu na punkcie ani psieczkip. Co robić? Mój Herszele jest
