796 Część III. Antologia „Męka i bohaterstwo” [95]
wyobraźni Żydów olbrzymi konflikt między dwiema światowymi religiami o Erec Israel wyglądał jak początek kec33– końca wygnania, jakby wojska różnych narodów Europy, które przybyły szturmować Erec Israel, były wojskami Goga i Magoga34. Śmiertelne niebezpieczeństwo, jakie unosiło się nad głowami Żydów we wszystkich krajach, gdzie tylko pojawili się krzyżowcy, a także rzezie dokonane przez nich zaliczano do „bólów Mesjasza” – chewlej Meszijach35. Nie mniej niż osiem ruchów mesjanistycznych powstało w różnych krajach diaspory w ciągu stu lat, kiedy wydarzyły się trzy pierwsze krucjaty. Smutny koniec jednego ruchu mesjanistycznego w jednym państwie nie powstrzymał jednak mas Żydów w innym państwie przed wiarą w jakiegoś nowego „ludowego mesjasza”.
* * *
Dokument36 napisany w roku 1096, który zostanie przez nas dalej przywołany we fragmentach, jest jednym z licznych listów, które bez wątpienia zostały wysłane z różnych gmin w Bizancjum i w innych krajach o potężnym ruchu mesjanistycznym, który objął wszystkie warstwy narodu żydowskiego na Bałkanach w związku z przybyciem krzyżowców. Jest bardzo interesujące, że ruch ten porwał także chrześcijan w Bizancjum (w liście jest zwłaszcza mowa o Salonikach), także oni mieli sny i widzieli znaki i cuda, i było wśród nich bardzo silne przekonanie, że żydowski Mesjasz zostanie szybko ujawniony.
[23] Oto treść listu:
Jak głosi słowo naszego Boga: Zebrało się teraz przeciw tobie wiele narodów, które mówią: – Niech będzie zbezczeszczona, niech się nasycą oczy nasze [ruiną] Syjonu! Ale one nie znają zamiarów Pana, planów Jego nie pojmują, że On je zgromadził jak snopy na klepisku. Wstań i młóć, Córo Syjonu! Bo róg twój uczynię z żelaza, a kopyta twoje zrobię ze spiżu i zmiażdżysz ludy mnogie; obłożysz klątwą ich łupy dla Pana i bogactwa ich dla Władcy całej ziemi (Micheasz 4, 11–13).
Tymczasem klepisko37 nie zostało jeszcze zapełnione. Ale wiedzcie, nasi bracia błogosławieni przez Boga, że w tym roku wypełniły się słowa naszego Boga: Przybyli Aszkenazyjczycy (krzyżowcy)38w dużej liczbie. Tysiące ich przyszło, razem ze swoimi żonami i majętnościami i Bóg zgromadził ich w stodole. Pytają ich goje i Żydzi, i mówią do nich: – Czemu opuściliście wasze domy i wasze miejsce i przywędrowa-
