826 Część III. Antologia „Męka i bohaterstwo” [95]
Została podjęta następująca rezolucja o ruchu pogromowym:
„Po tym, jak konferencja wysłuchała referatu i debaty o ruchu pogromowym, postanowiła stworzyć żydowską samoobronę do walki z pogromami i powierza komisji wypracowanie szczegółowych zasad żydowskiej samoobrony”.
Archiwum Związku Żołnierzy Żydowskich
(Kijów).
Protokoły z pierwszej konferencji,
Październik 1917.
[78]
Związkowi Żołnierzy Żydowskich nie dane było zorganizować w pełnym zakresie drużyn samoobrony, ponieważ jego działalność została zablokowana przez wojsko ukraińskie. Jednak w szeregu miejsc utworzone zostały żydowskie oddziały samoobrony, którym w wielu wypadkach udało się obronić ludność żydowską przed ekscesami. I tak na przykład w Owruczu, gubernia wołyńska, oddział Związku otrzymał od władzy broń i sformował oddział 120 ludzi, który odparł atak bandy działającej w okolicy. W wielu punktach z własnej inicjatywy powstały żydowskie drużyny samoobrony, jak na przykład w Odessie. W Jekaterynosławiu istniało kilka drużyn. W Łuhinach, gubernia wołyńska, zorganizowała się żydowska samoobrona, która z bronią przeciwstawiła się rabusiom podczas pogromu 8 stycznia 1918 r.; kilku ludzi zostało przy tym rannych i zabitych. Zorganizował się cały szereg małych drużyn żydowskich, po 10 osób w drużynie, aby bronić się przed pogromami. W powiecie zasławskim drużyna żydowska została zawiązana pod koniec 1917 r., w Zalawaniewsku128, gubernia podolska, miasteczku, które później w 1919 r. stało się sławne dzięki samoobronie. Podczas pogromu w Nowogrodzie Wołyńskim wystąpiła drużyna żydowska z pomocniczym komendantem chrześcijaninem na czele i zdławiła pogrom. Zabitych zostało przy tym dwóch pogromczyków. Podczas wydarzeń styczniowych w Bracławiu, gubernia podolska, także tam zorganizował się żydowski oddział. Podobny oddział utworzył się w sąsiednim Niemirowie, i tutaj rzeczywiście powstrzymał miasto przed pogromem podczas jarmarku 19 stycznia, rozpędzając strzałami pogromowo nastawiony tłum; jeden z członków samoobrony został przy tym ranny.
[79] Takich pojedynczych wypadków samoobrony nie było mało, ale ruch samoobrony nie rozprzestrzenił się szeroko i nie nosił planowego zorganizowanego charakteru. – Niemniej drużyny samoobrony odegrały ważną rolę w podniesieniu ducha w szerokich kręgach mas żydowskich w ogóle, a wśród młodzieży szczególnie.
[tłum. z j. żyd. Sylwia Szymańska-Smolkin]
* * *
