XVI Wstęp
chasydzcy publikowali swe dzieła. W tym okresie pojawiła się również fala krytyki ze strony reformatorskich kręgów Haskali, czyli świeckiego odrodzenia żydowskiego – maskile uważali chasydów za zacofanych, przesądnych fanatyków26. W reakcji na tę krytykę wiele grup chasydzkich zaczęło przykładać większą wagę do studiów nad Halachą, pojawiły się także pierwsze chasydzkie jesziwy i mistyczne odrodzenie trwało.
Po pogromach z 1881 r. chasydyzm znalazł się jednak w defensywie. W obliczu upadku małych społeczności, postępującej urbanizacji i sekularyzacji oraz zmian cywilizacyjnych i ideologicznych wielu młodych ludzi odwracało się od tradycyjnych form religijnych, zwracając się ku nowym, świeckim ideologiom, takim jak socjalizm czy syjonizm. Coraz więcej młodzieży opuszczało sztetle, by osiedlić się w dużych miastach, które wkrótce stały się centrami działalności zarówno ortodoksji religijnej, jak i postępowych Żydów. O ile na ziemiach polskich do wybuchu I wojny światowej był to proces postępujący dość powoli, o tyle już w okresie międzywojennym stał się dla chasydzkich społeczności poważnym problemem. Momentem przełomowym w tym procesie okazała się właśnie I wojna światowa. Wówczas z dużych miast powróciło do sztetli wiele osób, które utraciły możliwość nauki i miejsca pracy w dużych miastach. Wraz z ofiarami wysiedleń i migracji do tych tradycyjnych ostoi ortodoksji i chasydyzmu dotarły nowe i z punktu widzenia chasydyzmu niebezpieczne ideologie – syjonizm, socjalizm i sekularyzacja. Również zetknięcie z przybywającymi wraz z niemieckim okupantem zasymilowanymi Żydami było dla małomiasteczkowych społeczności religijnych polskich Żydów istotnym doświadczeniem27. Co więcej, wojna spowodowała także masowe migracje, które często skutkowały wymieraniem tradycyjnych sztetli i przenoszeniem się chasydów do dużych miast w poszukiwaniu bezpieczeństwa i środków do życia. W obliczu problemów ekonomicznych wielu młodych chasydów decydowało się na podjęcie pracy zarobkowej i porzucenie nauk. Do miast za swymi wyznawcami częstokroć ruszali cadycy wraz z dworami. Skutkowało to skupieniem wielu dworów w jednym mieście, a w efekcie większą swobodą w wyborze nauczyciela i osłabieniem tradycyjnych więzów między cadykiem a jego uczniami28. W wyniku tych przemian w okresie międzywojennym chasydyzm i duchowość żydowska znalazły się w głębokim kryzysie, odmiennie niż życie polityczne i kulturowe Żydów, które przeżywały okres gwałtownego rozwoju.
Kalonimus Kalman Szapiro urodził się 20 maja29 1889 r. (19 ijar 5649), najprawdopodobniej w Grodzisku Mazowieckim30. Był potomkiem wielkich rodów chasydzkich,
