Wprowadzenie do chasydyzmu [2] 155
tanaitów, amoraitów, gaonów, itp., we wszelkich ich świętych słowach w Torze ustnej. Mógłby ktoś może błędnie stwierdzić, że [w ich przypadku] są to wszystko rozważania umysłu, jednak i przez nich przemawiał święty duch. Gemara stwierdza137: „Rabi Abdimi z Hajfy rzekł: »Z dniem zburzenia świątyni Prorocy stracili [dar] prorokowania, a zyskali go mędrcy […]«. Miał on na myśli, że choć stracili go prorocy, to nie stracili mędrcy”, zobacz tamże. hA to już bezsprzecznie wykazałem ludziom małej wiary wyjaśniając, że w [przebiegu] całej mądrości świata dostrzegamy, iż każde kolejne pokolenie jest mądrzejsze od poprzedniego – nie tylko mądrością nabywaną wyłącznie poprzez doświadczenie, gdy próbujemy czegoś w pewien sposób i nie udaje się, aż w inny sposób się uda. Nie tylko dlatego każde pokolenie jest coraz mądrzejsze, że im więcej jest pokoleń, tym więcej doświadczeń, dzięki czemu pokolenia są [coraz] mądrzejsze widząc, że dany sposób się nie sprawdza i [wybierając] inny. [4v] A kiedy przychodzi kolejne pokolenie, nie przestaje próbować i wprowadza kolejne usprawnienia. Nie jest to tylko [wynikiem] większej mądrości, ale [także] większej wiedzy i rozeznania. [Każde kolejne pokolenie] mądrzeje dzięki rozsądkowi i umiejętności rozumowania, [gdyż] nie używa intelektu w taki sposób, w jaki używał go lud wcześniej – do tego [stopnia], że racjonalność i twierdzenia wcześniejsze dziś zdają się ignorancją. Dlaczego całkowicie odwrotnie jest z naszą świętą Torą? Silniejsze i mądrzejsze w [pojmowaniu] Tory były poprzednie pokolenia, a każde kolejne miało mniejszą mądrość, tak że w naszym pokoleniu nawet geniusz nie potrafi żadnym sposobem skomponować dzieła [na miarę] Rambama, Rambana, Raszba, itp. My zaś zachwycamy się ich twierdzeniami, silnymi i umocnionymi światłem ich świętego intelektu, choć ci wielcy [znawcy] Tory, mimo całego swego geniuszu i siły swych świętych umysłów nie mogli osiągnąć [mądrości] amoraitów, a amoraici [wcześniejszych] tanaitów. Dowodzi to, że także ich intelekt jest nie tylko ludzkim intelektem, ale również objawieniem z Niebios, które objawia Pan Izraelowi poprzez swego ducha i które jest nieustające – [dokonuje się] najpierw poprzez proroków, później poprzez mężów Wielkiego Zgromadzenia, przez tanaitów, itp. A ponieważ [kolejne] pokolenia zstępują [coraz niżej] i światło Pana ukrywa się za każdym razem coraz bardziej, to także pojmowanie Tory, która jest objawieniem ducha Bożego, również za każdym razem pomniejsza się i kurczy. My jednak nie potrzebujemy dowodów ani potwierdzeń, gdyż138 jednym z praw wiary Tory i Izraela jest by wierzyć prawdziwie, że Tora została dana z nieba, Tora ustna139 [została] nadana na Synaju i objawiona nam później przez świętych tanaitów i amoraitów, którzy także byli oknami Niebios, przez które światło spływało na Izraela. Natomiast Gemara140 mówi:
