310 Słownik terminów religijnych i kabalistycznych
lońskiego; często popierali swe nauki wnioskami działających wcześniej tanaitów.
Aniołowie – niebiańskie istoty, najczęściej pośredniczące w kontakcie ludzi z Bogiem. Pierwotne znaczenie hebrajskiego słowa malach określającego anioła to ‘posłaniec’, ‘pełniący funkcję’. Aniołowie spełniają różne funkcje, np. w wizji boskiego rydwanu pojawiają się różne ich klasy: serafim (‘płonący’; w Biblii wymienieni tylko raz – Iz 6,2; opisani jako sześcioskrzydłe istoty), ofanim (dosł. koła, stanowią koła świętego rydwanu w wizji Ezechiela – Ez 1,15 i dalej; uważani za chór aniołów tożsamy lub równy rangą z chórem tronów), chajot (dosł. żywe istoty, por. Ez 1, Ez 10; zajmują miejsce przy kołach boskiego rydwanu). Istnieją także aniołowie pełniący funkcję oskarżycieli, określani jako mastinim lub mekatregim. Klasyfikacja aniołów w judaizmie jest bardzo szczegółowa, niniejszy opis uwzględnia wyłącznie nazwy aniołów pojawiające się w rękopisach zawartych w niniejszym tomie.
Aw bejt din (hebr. przewodniczący sądu) – przewodniczący sądu rabinackiego, zwykle złożonego z trzech sędziów, zwanych dajanami.
Awrech (hebr. adept, l.mn. awrechim) – określenie używane wobec uczniów jesziwy, zwykle żonatych.
Baal kore (hebr. mistrz czytający) – osoba, która czyta cotygodniowy fragment z Tory podczas nabożeństw zgodnie z zasadami kantylacji (zwykle chazan, ale niekoniecznie); podczas czytania Tory przez wiernych stoi obok czytającego, śledząc wzrokiem tekst Pisma.
Bar micwa (hebr. dosł. syn przykazania) – ceremonia uzyskania pełnoletniości (w sensie religijnym) przez żydowskiego chłopca w wieku lat trzynastu, podczas której po raz pierwszy wzywany jest do publicznego czytania Tory. Od tego momentu chłopiec uznawany jest za dorosłego, który ponosi odpowiedzialność za swe grzechy i jego obowiązkiem jest przestrzeganie przykazań religijnych.
Barajta (aram. to, co jest na zewnątrz) – orzeczenia, rozstrzygnięcia i dyskusje tanaitów, które nie znalazły się w Misznie.
Bejt Hilel (hebr. dom Hilela) – szkoła halachiczna założona przez rabiego Hilela w okresie panowania Heroda, opozycyjna wobec szkoły Szamaja.
Bejt midrasz/ha-midrasz (hebr. dom nauki) – miejsce przeznaczone do studiowania (wyjaśniania) Tory, a także do modlitwy.
Bejt Szamaj (hebr. dom Szamaja) – szkoła halachiczna założona przez rabiego Szamaja w okresie rządów Heroda, opozycyjna wobec szkoły Hilela.
Ben Tora (hebr. syn Tory) – uczony w Piśmie lub osoba postępująca zgodnie z Halachą.
Bima – podwyższenie w centralnym miejscu synagogi, na którym umiejscowiony jest pulpit do czytania Tory.
Bina (hebr. zrozumienie) – trzecia sefira, ostatnia z trzech sefir ukrytych; reprezentuje żeńską zasadę w świecie. Znajduje się na poziomie Chochma. Należy do tzw. sefir umysłowych; por. Ec chajim 5.3, 6.8.
Cadik jesod olam (hebr. Sprawiedliwy fundamentem świata) – zaczerpnięty z Księgi Przysłów (10,25) cytat, który stał się podstawą wiary w istnienie trzydziestu sześciu sprawiedliwych, obecnych w każdym pokoleniu, zwanych także lamed-wawnik lub łamed-wownik w j. żyd. (jako że hebr. litery lamed i waw mają wartość 36), albo nistarim – hebr. ukryci, ponieważ się nie ujawniają; ich cnoty i dobre uczynki podtrzymują istnienie świata.
Cadyk (hebr. cadik, sprawiedliwy) – określenie przywódcy grupy chasydzkiej. Nazewnictwo
