Podręcznik adepta [1] 31
pozbywa się ich, itd., i dlatego musi człowiek baczyć, by myśl jego stała się rozważaniem dobra”, KŚC156. I także w sprawach codziennych będzie człowiek w głębi ducha wiedział, że gdy ktoś mu uczyni coś złego, to jeśli zaabsorbuje się inną sprawą i nie będzie miał wolnej chwili, by pomyśleć o złu, które ów mu wyrządził, nie wzbudzi się w nim gniew i nie ujawni się w nim dyspozycja psychiczna Gwura (srogość), która jest w nim. A tylko jeśli stworzy swej myśli grunt w dyspozycji Gwura i tylko jeśli ofiaruje swą myśl jako podłoże dla niej i uczyni obrachunek z tym człowiekiem i złem, które mu uczynił, i obnaży i rozwinie tę myśl, wówczas wzruszy się, a nawet wielce rozpali gniewem – jak zauważyliśmy wyżej – i nasili się uczucie gniewu tak, że stanie się silniejsze od niego i nie będzie mógł nad nim zapanować. I nie dość, że gdy dyspozycja została już rozbudzona przylega ona do myśli, tak że nie może już rozbudzić się [sama], a w szczególności zaistnieć bez rozprzestrzenienia się w myśli, ale także myśl może wręcz rozbudzać dyspozycję: nawet gdy ktoś nie złości się w danym momencie na swego wroga, to kiedy wspomni złe rzeczy, które ów mu kiedyś wyrządził i coraz intensywniej będzie o nich myślał, to tylko z tego powodu rozbudzi się jego gniew. I podobnie jest z miłością i z innymi uczuciami. Także wyższe zwierzęta czy inne, które odczuwają wzruszenie, czy to przez miłość zgodnie z właściwościami swego gatunku [9v], czy to gniew, czy strach, choć świadomość ich jest słaba, nie wzruszą się, jeśli gwałtownie odwrócimy ich uwagę w tym momencie ku czemuś innemu, co nie jest źródłem ich wzruszenia. Kiedy na przykład uderzy się w gniewie zwierzę wolne od wzruszenia i natychmiast poda się mu jedzenie, albo nawet jeśli poprowadzi się je zdecydowanie i popędzi w inne miejsce, nie odczuje ono gniewu, bo zabraknie mu tej odrobiny myśli potrzebnej, by uczucie się rozwinęło. Człowiek może później przypomnieć sobie złe rzeczy, które mu wyrządzono, i pobudzić się do gniewu na zło wcześniejsze, na które nie zdążył się wcześniej rozgniewać, natomiast zwierzęta wyższe i inne, ponieważ nie posiadają takiej jak człowiek zdolności myślenia i woli myśli ani chęci, mogą wzruszać się wyłącznie, kiedy dana rzecz się dzieje, a nie później – niezależnie od tego, czy odczuwały gniew wówczas, czy też zajęły się czymś innym i nie wzruszyły się, czy też zezłościwszy się w jednym momencie same się uspokoiły. (A co do zwierząt, które żywią nienawiść wobec tego, kto im czynił zło, to nie porusza ich gniew przez cały czas, ale w ich sercu pozostaje i trwa postanowienie, że uczynią coś złego krzywdzicielowi. I w ogóle nie należy wyobrażać sobie chęci zemsty czy żywienia urazy jako wzruszenia trwającego stale, gdyż żywiący nienawiść może zaatakować swego wroga, który niespodziewanie go mija w nagłym przypływie [wrogości] nawet w chwili, gdy nie jest rozgniewany, ale gdy jest radosny i w przyjaznym nastroju).
Rzeczą wiadomą jest, że Bina jest łonem wszystkich dyspozycji duszy. I nie tyle sama Bina, co jej aspekt, czyli Twuna, która stanowi najniższy aspekt Biny i dlatego nazywana jest „matką dzieci”157. I także po tym, jak się narodziły i objawiły, dyspozycje
