W sumie za 5 kwartałów 7115 złotych,
W sumie za cały rok 26 972 złote,
W sumie za cały rok 33 715 złotych.
Jak widać z powyższego, wydatki na utrzymanie kahału wynoszą około 27 tys. złotych, co prawie w całości jest pokrywane z drugorzędnych dochodów, tak że nie było konieczne nakładanie dodatkowego podatku na kahał. Był on poza tym już nieaktualny, ponieważ zanim budżet został zatwierdzony, minęły dwa lata, odkąd został wprowadzony system dozorów. Największy pożytek mieli z tego oczywiście bogacze, którzy pozbyli się opłaty, [14]{16} do której powinni byli zostać zmuszeni ze względu na sprawiedliwość. Główna część wydatków została pokryta przez mniej zamożnych z opłat za pogrzeby i podatku koszernego, a dzierżawcy, jako rzekomi dobroczyńcy, zwracali kahałowi grosze biedoty jako subsydia na utrzymanie duchowieństwa, szkół itd.
Ani nie chcieli oni płacić starszym kahalnym, ani nie chcieli pracować na rzecz
ogółu. Już 24 kwietnia 1823 roku Jakub Epstein poprosił prezydenta miasta o zwolnienie go z urzędu członka dozoru, ponieważ nie pozwalają mu na to jego interesy351. Powoływał się na to, że objął stanowisko warunkowo i zostało mu przyrzeczone zwolnienie go z urzędu po roku pracy. Powtórzył on swoją prośbę 9 czerwca 1823 roku, jako że już od dwóch lat pełnił służbę, a wcześniej był również kahalnikiem352, aż w końcu 16 czerwca został zwolniony.
Pod koniec 1823 roku do dozoru doszedł nowy członek, dawny starszy kahału,
Mojżesz Aron Fürstenberg, który w roku 1816, po długich prośbach, został zwolniony z urzędu. Fürstenberg został nominowany przez Mazowiecką Komisję Wojewódzką na prośbę Ignacego Neumarka353. Ten ostatni od 1 stycznia 1824 roku obejmował arendę podatku koszernego w całym województwie mazowieckim, w tym w Warszawie, i wykorzystał prawo przysłuchujące dzierżawcy zgodnie z instrukcją z 22 marca 1812 roku (tytuł 2, artykuł 10), że w celu ochrony swoich interesów dzierżawcy mieć swoich przedstawicieli w zarządzie kahału. O mianowanie takim przedstawicielem poprosił Fürtstenberga, [15]{17} który bez wątpienia był cichym wspólnikiem Neumarka w arendzie354.
Wraz z odejściem Epsteina i przyjściem Fürstenberga szala przechyliła się na
stronę misnagdów, którzy natychmiast wykorzystali to do pozbycia się z kahału Tugendholda. Już w początkach stycznia 1824 roku na stanowisku starszego sekretarza kahału Tugend hold został zastąpiony przez misnagda Szachnę Neudinga355.
Wskutek tego konfliktu Mikołaj Natanael (Meir Natan) Glücksberg z tytułem typografa uniwersyteckiego zwrócił się do władz z prośbą o zwolnienie go z urzędu w dozorze, ponieważ w swoim czasie objął on go jedynie na pół roku. W Komisji Rządowej Oświecenia rozzłoszczono się na większość tworzoną w dozorze przez misnagdów za
351 □ jak wyżej, s. 123.
352 □ jak wyżej, s. 124.
353 Ignacy Neumark (1789–1844), przedsiębiorca, właściciel fabryki płótna w Opolu Lubelskim, dzierżawca monopolu solnego, organizator budowy dróg, bankier; właściciel firmy Ignacy Neumark et Compagne, główny dostawca dla wojska Królestwa Polskiego.
354 □ jak wyżej, s. 130.
355 □ jak wyżej, s. 129–135. O szczegółach na ten temat patrz moja praca o oświacie wśród Żydów.
