komunalnych i państwowych. Jako przykład zostaje podana fabryka perkalu Bergsohnów na Marymoncie, gdzie pracowało wielu Żydów. W rzeczywistości Bergsohnowie byli wyjątkiem i nie mieli naśladowców, którzy chcieliby zatrudniać żydowską siłę roboczą, jak chociażby Fraenklowie w przemyśle tekstylnym537 itp. Żydowscy działacze w swojej petycji do władz skarżą się, że Żydzi nie mają możliwości przewarstwienia się i znalezienia pracy, nawet przy tłuczeniu kamieni przy budowie dróg. Komisja Rządowa Spraw Wewnętrznych utrzymywała jednak, że Żydzi mają takie możliwości i na równi z innymi mieszkańcami kraju korzystają z opieki rządu, ale sami oddalają się od tej opieki, ochrony i równouprawnienia poprzez swoje złe zachowanie i separatystyczne prawa. To zasady ich wiary sprawiają, że [23]{25} Żydzi są zbędnym balastem dla Polski i żyją w nędzy.
Tu następuje seria „mądrości” na temat Żydów, przy których pomocy biurokracja
chce poprzeć swoje zdanie. Żydzi uważają się za jedynie tymczasowo wygnanych ze swojego kraju i za tymczasowych mieszkańców Polski do czasu powrotu do Palestyny. Rabini nie uważają za ojczyznę kraju, który ich żywi. Żydzi nienawidzą wszystkich ludzi innych wyznań. Pogardzają oni każdym rodzajem pracy i wmawiają sobie, że jako naród wybrany powinni być utrzymywani przez gojów. Z powodu takich przesądów Żydzi są niezdolni do wykorzystywania możliwości pracy, które istnieją dla nich w kraju i do których rząd chciałby ich zachęcić. W dodatku trzeba jeszcze wziąć pod uwagę fatalistyczną wiarę Żydów, że Bóg troszczy się o nich i nie potrzebują oni brać się za jakiekolwiek zatrudnienie, tylko siedzą dniami i nocami w klojzach i gniotą ławki, zgłębiając swoje księgi, żyjąc tymczasem z pracy innych. Według władz, od takiego lenistwa i nieróbstwa będzie Żydów bardzo trudno odzwyczaić, jeśli weźmie się pod uwagę, że zgodnie ze swoją wiarą mogą oni być niesprawiedliwymi wobec innowierców i bezkarnie dopuszczać się takich przestępstw jak fałszerstwa, szwindle, podstępy itp.
Piękna wiedza na temat Żydów i opinia o narodzie, któremu chce się pomóc w wyjściu z biedy i nędzy!
Podczas gdy w sprawozdaniu potwierdzono złą sytuację ekonomiczną żydowskich
mas, to jednak winę za nią przypisywano samym Żydom. Natychmiast [24]{26}
zaprzeczono również własnym zapewnieniom i przystąpiono do przekonywania szczytów władzy, że larum o panującej biedzie jest w swojej przesadzie jedynie wybiegiem ze strony Żydów, który ma wzbudzić w rządzie litość, aby mogli oni z powrotem zająć się wyszynkiem. Zajęcie to jest dla nich najprzyjemniejsze, przy nim mogą najlepiej oszukiwać i unikać pracy fizycznej. Do tego nie wolno jednak dopuścić. Aby podważyć pomysł Konstantego przywrócenia Żydom prawa do wyrobu i sprzedaży alkoholu w sprawozdaniu stwierdza się, że już częściowe odsunięcie Żydów od wyszynku przyniosło pożytek polskiej ludności. Również szlachta przekonała się o szkodliwości żydowskich karczm, jeżeli poszła za przykładem dóbr narodowych i usunęła je z własnych majątków. Ostatnie sejmiki szlacheckie również zwróciły się do rządu z prośbą o całkowite usunięcie Żydów z tych wsi, w których pozostali oni jeszcze w karczmach i dalej wykorzystują chłopów.
537 Samuel Antoni Fraenkel (1773–1833), kupiec, bankier, jeden z założycieli giełdy warszawskiej, członek Izby Handlowej i Rzemieślniczej; filantrop; założył w okolicach Powązek fabrykę sukna, pierwszą w kraju finansowaną wyłącznie z funduszy miejscowych.
