RRRR-MM-DD
Usuń formularz
  • Powrót

Pisma Chaskiela Wilczyńskiego

Tytuł:Pisma Chaskiela Wilczyńskiego

Sygnatura: AR Tom 30

Autor: Tadeusz Epsztein, Eleonora Bergman

Język: polski

Lokalizacja: Warszawa

Numer: 30

Opis: Chaskiel (Jecheskiel, Haskiel, Henryk) Wilczyński należy do najmniej znanych współpracowników „Oneg Szabatˮ. Jego dorobek przedwojenny z dziedziny krytyki literackiej uległ zapomnieniu, a prace na temat historii Żydów polskich w pierwszej połowie XIX wieku, zamieszczone w niniejszym tomie, nie były nigdy publikowane. Wilczyński pokazał w nich, jak bardzo Żydom zależało na normalnym życiu w Polsce, bez wyrzekania się własnego języka, kultury i świadomości, i jak bardzo im to utrudniano. Dokumentował walkę Żydów o prawa obywatelskie, o prawo do uprawiania wolnych zawodów, o możliwość służby w wojsku i możliwość pracy na roli. Wartość jego prac podnoszą także źródła, z których korzystał; część z nich uległa zniszczeniu w czasie II wojny światowej. W getcie warszawskim Wilczyński był administratorem domu przy ulicy Ogrodowej 43. Zamieszczone w niniejszym tomie związane z tym dokumenty, ilustrujące los ludzi poddanych niemieckiej machinie biurokratycznej w trakcie przesiedleń do getta i redukcji granic getta, to materiał unikalny, dotąd zupełnie nieznany.

Tom pełnej edycji ARG: 30

strona 299 z 470

Osobypokaż wszystkie

Miejscapokaż wszystkie

Pojęciapokaż wszystkie

Przypisypokaż wszystkie

Szukaj
Słownik
Szukaj w tym dokumencie

Transkrypt, strona 299


kwestie, o których pokrótce wspomnieli, w tym również kwestia upowszechnienia rolnictwa wśród Żydów. Dowiadujemy się stamtąd, że z różnych prowincji Żydzi przybyli starać się o ziemię i odeszli z niczym. Miało również zostać założone stowarzyszenie szanowanych Żydów dla wspierania żydowskiej kolonizacji, gromadzenia inwentarza dla żydowskich robotników rolnych itp. Ale zrezygnowali oni z dalszej działalności po przekonaniu się, że wydane ustawy do niczego nie doprowadzą.
Petycja w języku francuskim utknęła w warszawskich kancelariach i nic nie dotarło
do cara. Późniejsze wydarzenia związane z powstaniem listopadowym odsunęły sprawę na bok na kilka lat577.
                                                                               [tłum. z j. żyd. Magdalena Siek]


ARG II 531 (Ring. II/409)
Opis: oryg., rkps, ołówek, j. żyd., 106×140, 119×244 mm, k. 54, s. 56.
Rkps napisany na drukach pokwitowań GŻ w Częstochowie (przed 1930, druk, j. pol.). Fragmenty brudnopisu tej pracy znajdują się w ARG II 532a (Ring. II/410).



3.06.1935, Czarnocin578. N. N., List z 3.06.1935 r. do Chaskiela Wilczyńskiego (Grodziec koło Będzina, ul. Legionów 7)


                                                      [1]579 Czarnocin, dnia 3 czerwca [19]35 [roku]


                                        Wielmożny Pan H. Wilczyński
                                                          Inżynier
                                                                                          Grodziec k[oło] Będzina
                                                                                          ul. Legionów nr 7
Szanowny Panie,
Rad bym Sz[anownemu] Panu udzielić dokładnych informacyj odnośnie [do] kolonizacji Żydów580 na roli w Polsce, a szczególnie co do założenia kolonii „Łabędź581



577 Być może do tego dokumentu odnosi się notatka w j. żyd. z dok. 94, s. 1 (brudnopis): pO rolnictwiep: „Przedstawiłem już, jak teoretycznie i praktycznie wyglądała żydowska kolonizacja, jaka przepaść istniała między tym, co mówiono i pisano, a czynami. Podczas gdy na pierwszym miejscu wyrażano życzenia, i to nie zawsze szczere, to nie czyniono absolutnie nic, aby faktycznie czy teoretycznie je urzeczywistnić. Dlatego łatwo jest przypuszczać, że jeśli nie pomagano, z powodu złośliwości albo strachu, szukającym kawałka chleba b[…]b, to tym bardziej nie robiono tego względem żydowskiego bogacza, tu przede wszystkim ze strachu i zawiści” [tłum. z j. żyd. Magdalena Siek].
578 Czarnocin (pow. Pińczów).
579 Powojenna paginacja archiwalna.
580 Autor listu konsekwentnie pisze słowo „Żyd” małą literą.
581 Łabędź (pow. Pińczów) – kolonia, „od 1846 [r.] założyli ją osadnicy Żydzi na 163 morgach. Gospodarstwo rolne idzie tu Żydom bardzo pomyślnie”, zob. SGKP, t. 5, s. 558.