ziemska zmniejszała się na korzyść chłopów, co nie podobało się rządowi, w większości szlacheckiemu. Epstein zwrócił się do władz o zezwolenie na zakup dóbr i 16 sierpnia 1826 roku otrzymał aprobatę cara na posiadanie majątku do wartości 100 tys. rubli677. Car chciał nawet nadać Epsteinowi pełnię praw obywatelskich Warszawy, aby taki przywilej dodał Żydom chęci podążania za jego godnym pochwały przykładem. Zastanowił się jednak nad sprawą i odłożył ją, aż dla polskich Żydów zostaną wydane ogólne prawa, co nawiasem mówiąc, nigdy nie nastąpiło. [5]{7} W późniejszym okresie Epstein w pełni poświęcił się pracy filantropijnej. 15 czerwca 1830 roku Komisja Rządowa Spraw Wewnętrznych zaproponowała Radzie Administracyjnej nadanie mu, jak również jego synom, praw obywatelskich z wyłączeniem praw politycznych, jako najlepszej nagrody za jego wcześniejsze zasługi, jak również pracę głównego kuratora żydowskiego szpitala. Epstein rzeczywiście otrzymał takie prawa, ale nie dziedziczne dla synów, tylko osobiste i to już w czasie rządów namiestnika Paskiewicza. Jeszcze wcześniej, bo w 1840 roku dla siebie i swoich synów Epstein otrzymał honorowe obywatelstwo (poczotnoje678).
[***]
[6]{9} O ile poczuwano się do obowiązku wobec dawnych oficerów żydowskich,
o tyle, jak dalej zobaczymy, nie wykazywano tak wiele zainteresowania w stosunku do żydowskich żołnierzy o niższych szarżach.
Kilka szczegółów z życia żydowskiego ochotnika Izraela Kempińskiego znamy
dzięki jego wspomnieniom679. Pochodził on ze znanej rodziny z Kaliskiego Kempińskich-Kempnerów. Urodził się w Piotrkowie, tam się uczył, naukę kontynuował we Wrocławiu. Kiedy miał 17 lat, w 1808 roku wstąpił do polskich legionów i pod Kozietulskim wziął udział w słynnej bitwie pod Somosierrą. Potem Izrael vel Izydor Kempiński mieszkał w Sieradzu, Częstochowie i Łodzi, gdzie zmarł680. Kempiński był wielce poważanym człowiekiem i jako bogacz nie potrzebował państwowych dóbr.
W 4. pułku ułanów pod dowództwem Kozietulskiego służył również Wincenty
Jakubowicz681. Urodził się on w Warszawie jako syn Jakuba Icka Kohena vel Mławskiego. Ojciec był handlarzem końmi. [7]{11} Od 1775 [roku] mieszkał w Warszawie.
677 □ jak wyżej.
678 Poczotnoje grażdanstwo – honorowe (poczesne) obywatelstwo (ros.). Zostało ustanowione ukazem carskim z 10 kwietnia 1832 r. Osoby posiadające ten tytuł korzystały z różnych przywilejów, np. były zwolnione z podatków osobistych, służby wojskowej z zaciągu, kar cielesnych, miały czynne i bierne prawo wyborcze do władz miejskich.
679 □ „Kwartalnik [Poświęcony Badaniu Przeszłości Żydów]”, II, 3, p. 176. *Izrael Kempiński (1791–1869) był później fabrykantem, właścicielem fabryki amunicji w Sieradzu, zmarł w Sieradzu. Jego wspomnienia ukazały się po raz pierwszy w „Kaliszaninie” 1879, nr 57; Wspomnienia Żyda Kempińskiego świadka szarży pod Samosierą, KPBPŻ, II, z. 1, s. 176–180; „Gazeta Handlowa” 1879, nr 166, s. 3.
680 □ „Izraelita” 1869, nr 8; *W przywołanym artykule z „Izraelity”: J. Graff , Jeszcze o ś.p. Izaaku Rabinowiczu, b. rabinie w Częstochowie przytoczono listy pisane przez tegoż rabina do I. Kempińskiego w Łodzi.
681 □ AAD w W[arszawie], Ak[ta] Rady Admin[istracyjnej], 525a, p. 24.
