przesłane do namiestnika, aby ten porozumiał się z wielkim księciem Konstantym jako głównodowodzącym armii. Następnie Rada Administracyjna razem z Radą Stanu ma przedstawić carowi nowy projekt w tej sprawie. Car wyraził przy tym swoje życzenie, aby znaleziono takie środki, aby sprawiedliwość nie doznała uszczerbku, tzn. że powinny zostać wzięte pod uwagę zarówno żydowskie pretensje, jak i zastrzeżenia Sobolewskiego. Aleksander I życzył sobie, aby obie rady zwróciły szczególną uwagę na artykuł III w sprawie zastąpienia czynnej służby wojskowej Żydów podatkiem rekrutowym, jak to było w czasie Księstwa Warszawskiego i co byłoby najlepszym środkiem do połączenia sprawiedliwości z dobrem ogółu.
W jak ograniczony sposób polscy mężowie stanu traktowali kwestie dotyczące
Żydów, jak trzeźwo zawsze myśleli o wykorzystaniu Żydów do celów fiskalnych,
świadczy wskazówka Sobolewskiego dla warszawskich kręgów rządowych, aby jak
tylko Rada Stanu i Rada Administracyjna zdecydują o zamianie czynnej służby wojskowej Żydów na podatek rekrutowy, takie postanowienie utrzymać w ścisłym sekrecie przed Żydami, aby w ten sposób wyciągnąć od nich jak największe sumy736. Należy zainspirować pertraktacje z delegatami żydowskimi, jak gdyby takiej decyzji w ogóle nie było, aby sami Żydzi zaproponowali, ile chcą płacić. Oczywiście należy próbować wycisnąć z nich jak najwięcej.
Tak też się stało. Pobór Żydów do wojska został zastąpiony podatkiem rekrutowym. Misję prowadzenia pertraktacji z działaczami żydowskimi przekazano Komisji Rządowej Skarbu. Upoważniła ono do tego 17 lipca 1817 roku dyrekcję dla stabilnych wpływów.
[11]{13} 23 lipca 1817 roku żydowscy delegaci ze wszystkich województw737 spotkali się w Komisji Rządowej Skarbu, aby pertraktować o zwolnieniu ze służby wojskowej i zadeklarować roczną opłatę do skarbu państwa. Dla wszystkich zgromadzonych było jednak największym zaskoczeniem, kiedy powiedziano im, że z pertraktacji na temat opłaty podatku rekrutowego zostali wykluczeni warszawscy Żydzi, ponieważ z nimi będą prowadzone odrębne rozmowy. Wszyscy delegaci powiedzieli, że wiadomość ta jest dla nich niespodziewana i nie są do tego przygotowani. Dlatego proszą, z powodu nowej sytuacji, aby narady zostały odłożone do 28 lipca. Zapowiedzieli oni jednak, że o zadeklarowanych wyższych sumach niż te, które płacili do tej pory, nie może być mowy.
Spotkano się jednak dopiero 6 sierpnia i delegaci ośmiu województw, oprócz miasta Warszawy, złożyli następującą deklarację738:
1) Żydzi z Królestwa Polskiego, oprócz miasta Warszawy, zobowiązują się za
zwolnienie od czynnej służby wojskowej w czasie pokoju i w czasie wojny,
tak długo, jak nie otrzymają równych praw, wpłacać rocznie do skarbu państwa
600 tys. polskich złotych. Warszawscy Żydzi nie przystąpili do obecnego
porozumienia i z nimi zostanie zawarty odrębny kontrakt.
2) Wyżej wspomniane 600 tys. złotych zostanie wpłaconych do kas wojewódzkich lub obwodowych, które wskaże rząd, według następującego planu dla poszczególnych województw:
736 □ tamże.
737 □ jak wyżej, s. 31–32.
738 □ jak wyżej, s. 5–9.
