korzystnie nastrojeni wobec naszej sprawy i kiedy tylko mogą, donoszą nam, co się dzieje po drugiej stronie granicy, a to w obecnej sytuacji jest dla nas bardzo pożyteczne”.
Powyższe informacje są bardzo interesujące i po raz kolejny potwierdzają autentyczność opinii wyrażanych przez różnych polskich polityków801.
Całkiem odmienne zdanie dotyczące rekrutacji Żydów miała Rada Obywatelska
województwa lubelskiego, a to z następujących przyczyn802: po pierwsze, według niej, zaproponowana suma podwójnego podatku rekrutowego nie odpowiada środkom finansowym, których państwo obecnie potrzebuje, i ofiarom, które inne [8]{10} warstwy społeczeństwa ponoszą na rzecz ojczyzny.
Drugi argument miał czysto klasowy charakter z punktu widzenia szlachty. Polska
jako kraj rolniczy powinna w pierwszym rzędzie troszczyć się o te warstwy społeczeństwa, które dostarczają sił roboczych dla uprawy roli.
Po trzecie, nie można uważać za synów kraju tej części społeczeństwa, której całe
przywiązanie bazuje na przywilejach i ustępstwach odnośnie do obowiązków względem kraju urodzenia. Ojczyzna nie może liczyć na takie kupione przywiązanie, ponieważ pierwszy lepszy wróg, który zaproponuje im podobne albo większe przywileje, natychmiast zdobędzie ich zaufanie. „Nie! – krzyczą oni – im większe ofiary ponosi się na rzecz ojczyzny, tym droższa nam ona. Nasz ubogi chłop, który tak często cierpi we własnym kraju, tęskni do ojczyzny, chociaż mógłby lepiej się urządzić za granicą”.
Dlatego nie należy zwalniać Żydów ze służby wojskowej, ale wręcz przeciwnie –
przez nią przywiązywać ich do Polski.
W rządzie centralnym nie podzielano tego poglądu, ponieważ dobrze zdawano
sobie sprawę, że jak w czasach Księstwa Warszawskiego pobór Żydów do wojska związany jest z nadaniem im praw politycznych i obywatelskich. Tego chciano jednak uniknąć i dlatego chętnie przystano na propozycję części kahałów zapłacenia podwójnego podatku rekrutowego. Już 11 stycznia 1831 roku Rada Najwyższa Narodowa poinformowała Komisję Rządową Spraw Wewnętrznych o otrzymywaniu z różnych stron skarg od Żydów, że wciągnięci do Gwardii Narodowej cierpią oni różne [9]{11} prześladowania, ponieważ odróżniają się od innych mieszkańców kraju. Dlatego jest ona skłonna przyjąć propozycję dwóch kahałów z sandomierskiego, deklarujących chęć zapłacenia podwójnego podatku za zwolnienie Żydów od rekrutacji, i domaga się, aby Komisje Rządowe zasięgnęły opinii wszystkich kahałów, czy zgadzają się one na takie rozwiązanie803.
Początkowo powstało zdziwienie, że kahały zostały poproszone o zgodę, a nie
wydano rozkazu przez dekret. Wynikało to jednak z tego, że rządowi nie wolno było obciążać społeczeństwa nowymi podatkami bez zgody sejmu, a ten wtedy nie pracował. Dlatego podwójny podatek rekrutowy musiał nosić ze strony Żydów dobrowolny charakter.
Już 15 stycznia sandomierska Komisja Wojewódzka otrzymała odpowiedź, że jeśli
przysłana propozycja zapłacenia podwójnego podatku dotyczy całego województwa, należy bezzwłocznie przerwać rekrutację, a zaciągniętych już Żydów należy natychmiast zwolnić, jeśli będą tego chcieli804. Również Rada Obywatelska z województwa
801 □ Notka: pMochnacki etc.p.
802 □ AAD w Warszawie, Władze Centralne, nr 484, [p. 11–13 (s. 22–26)].
803 □ jak wyżej, s. 1.
804 □ jak wyżej, s. 2.
