S[tr]. 65. W końcu listopada żydowscy delegaci ponownie naradzali się w Warszawie o żydowskich podatkach i służbie wojskowej. Żydzi chcieli płacić podatek koszerny i wojskowy razem, 3 mln złotych rocznie, z czego 600 tys. złotych wynosiłby podatek rekrutowy.
S[tr]. 66. W dyskusji sejmowej wokół projektów finansowych 17 grudnia 1811 r[oku] ostro wystąpił przeciwko specjalnym żydowskim podatkom b[…]b delegat sejmowy Godlewski, twierdząc, że są one sprzeczne z konstytucją201. b[…]b również w marcu–kwietniu 1811 r[oku], wspierając b[…]b żydowskich delegatów, zwrócił się do króla o zwolnienie ludności żydowskiej ze służby wojskowej w swojej prośbie z 24 kwietnia 1811 r[oku]202.
S[tr]. 66. Interesujące są warunki, które postawili żydowscy delegaci: jeśli minister
przyjmie 600 tys. złotych rocznie za zwolnienie Żydów od służby wojskowej, a nie
przyjmie 2 400 tys. złotych podatku koszernego, wtedy delegaci są gotowi zawrzeć
odrębne porozumienie odnośnie do podatku rekrutowego. Jeśli jednak minister przyjmie podatek koszerny i odrzuci podatek rekrutowy, wtedy zastrzegają oni sobie prawo odstąpienia od tej umowy.
Porozumienie to ma obowiązywać do czasu, [3] kiedy Żydzi zostaną zwolnieni ze
służby wojskowej i będą płacić podatek koszerny.
S[tr]. 67. Minister domagał się za zwolnienie od służby wojskowej 800 tys. złotych
rocznie.
S[tr]. 69. W końcu utargowano 700 tys. złotych i 3 stycznia 1812 r[oku] w ministerstwie podpisano porozumienie o zwolnieniu ludności żydowskiej od służby wojskowej za opłaty pieniężne203.
29 stycznia ukazał się dekret
S[tr]. 71. Na rzecz podatku rekrutowego rząd starał się ściągać od zubożałej ludności żydowskiej coraz większe sumy. Już po klęsce armii Napoleona pod Moskwą minister Matuszewicz wniósł do Rady Ministrów projekt dodatkowego podatku rekrutowego za zwolnienie ludności żydowskiej ze służby wojskowej podczas wojny w kwocie 700 tys. złotych. Porozumienie z 9 stycznia 1812 r[oku] odnosiło się do czasów pokoju, a uzgodnione wtedy 700 tys. były dostosowane do ówczesnej sytuacji. Podczas wojny powinni Żydzi płacić podwójnie, tzn. 1 400 tys. Minister przyjął to na sesji 7 listopada 1812 r[oku].
S[tr]. 83. Ten bb[…]bb nie został zniesiony po zakończeniu wojny. Dlatego żydowscy delegaci w kwietniu 1814 r[oku] zwrócili się do Rady Najwyższej Tymczasowej o jego zniesienie.
Kwestia tego podatku była również omawiana podczas rokowań (84) z ministrem
skarbu Matuszewiczem. Prośby były kilkukrotnie powtarzane i nawet kiedy minister
bb[…]bb postanowienie z 7 czerwca 1814 r[oku] udzielił odpowiedzi, że bb[…]bb.
[tłum. z j. żyd. Magdalena Siek]
ARG II 545s (Ring. II/422)
Opis: oryg., rkps (ChW*), ołówek, j. pol., żyd., 79×243, k. 3, s. 3.
Rkps napisany na drukach pokwitowań GŻ w Częstochowie (przed 1930, druk, j. pol.).
201 □ Godlewski, Głosy posła Maryampolskiego, 1811, s. 32.
202 □ Archiwum Akt Dawnych, Akta Sekr. Stanu, vol. 84, 1808 r., fol. 62–63.
203 □ pKoniecznie sprawdzić akta Sekr[etariatu] Stanu i Rady Stanu Ks[ięstwa] W[arszawskiego], Rady Ministrów ...p.
