RRRR-MM-DD
Usuń formularz

Żydowska Samopomoc Społeczna w Warsz...

strona 50 z 1311

Osobypokaż wszystkie

Miejscapokaż wszystkie

Pojęciapokaż wszystkie

Przypisypokaż wszystkie

Szukaj
Słownik
Szukaj w tym dokumencie

Transkrypt, strona 50


Prezesem zarządu był hrabia Adam Ronikier50, Żydów zaś reprezentował Marek Bieberstein51, przewodniczący RŻ w Krakowie52. Ostatecznie 29 maja 1940 r. podpisano statut Naczelnej Rady Opiekuńczej (NRO) złożonej z przedstawicieli trzech narodowości w GG: polskiej (5 osób), żydowskiej (1) i ukraińskiej (1), oraz statuty trzech osobnych organizacji reprezentujących trzy narodowości, w tym Żydowskiej Samopomocy Społecznej53.
Na czele ŻSS stanęło siedmioosobowe Prezydium, złożone z działaczy z Warszawy i Krakowa. Prezesem został Michał Weichert, który wkrótce przeniósł się do Krakowa. Poza nim w Prezydium znaleźli się Marek Bieberstein, Eliasz Tisch54 i Chaim Hilfstein55 z Krakowa, a z Warszawy Józef Jaszuński, Gustaw Wielikowski i Beniamin Zabłudowski. Wszyscy warszawscy członkowie Prezydium byli – choć w różnym stopniu – związani z ŻSS-KK: Jaszuński był wieloletnim działaczem ORT i prawą ręką Weicherta w pracach ŻSS-KK, Zabłudowski działaczem CENTOS i szefem wydziału opieki nad dzieckiem ŻSS-KK, Gustaw Wielikowski zaś był kierownikiem powstałego latem 1940 r. Wydziału Nadzoru. Poza Weichertem wszyscy wchodzili również w skład Rady Żydowskiej w Warszawie56. Prezydium ŻSS spotkało się po raz pierwszy w Krakowie 5 września 1940 r. Wkrótce potem powołało czterech doradców ŻSS przy szefach dystryktów (przy warszawskim doradcą został Wielikowski) i przystąpiło do organizowania sieci komitetów miejskich i powiatowych ŻSS w całym GG.
Jednym z najwcześniej powołanych komitetów był Żydowski Komitet Opiekuńczy Miejski (ŻKOM) w Warszawie, wyłoniony 17 września 1940 r. Na członków zarządu ŻKOM w Warszawie powołano Stanisława Szereszewskiego jako przewodniczącego, Abrahama Gepnera jako zastępcę, Szymona Wyszewiańskiego, Abrama Sztolcmana



50 Adam Ronikier (1881–1952), polityk i działacz społeczny, współzałożyciel Stronnictwa Narodowego, w czasie I wojny światowej współzałożyciel i kierownik pierwszej Rady Głównej Opiekuńczej, przedstawiciel Rady Regencyjnej rządu Jana Kantego Steczkowskiego w Berlinie między kwietniem a listopadem 1918 r. W latach 1940–1943 prezes RGO. W styczniu 1945 r., obawiając się aresztowania, opuścił Polskę, wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Autor wspomnień.
51 Marek Bieberstein (Biberstein, 1880–1944), przed wojną nauczyciel religii w szkole żydowskiej na krakowskim Podgórzu, działacz społeczny; pierwszy prezes Rady Starszych Gminy Żydowskiej w Krakowie, przedstawiciel Żydów w RGO, członek Prezydium ŻSS, aresztowany w sierpniu lub wrześniu 1940 r. w związku z aferą korupcyjną i skazany na 18 miesięcy więzienia. Po odbyciu kary w lipcu 1942 r. wrócił do getta krakowskiego. Podczas jego likwidacji został wywieziony do obozu w Płaszowie i tam zamordowany.
52 B. Kroll, Rada Główna Opiekuńcza…, s. 59, 62.
53 Ibidem; Weichert, cz. I, s. 90–91.
54 Eliasz Tisch, adwokat, publicysta, zwolennik syjonizmu, członek prezydium ŻSS odpowiedzialny za korespondencję oraz dobór pracowników lokalnych. Przebywał w obozie w Płaszowie. W 1943 r. wszedł w skład JUS. Przeżył wojnę. Zob. Weichert, cz. I, s. 89; AŻIH, AJDC, 210/89, k. 23; ŻSS, 211/182, k. 7; 211/10, k. 9.
55 Chaim Hilfstein (1877–1950), lekarz, współtwórca ruchu syjonistycznego w Galicji Zachodniej, w okresie międzywojennym przewodniczący m.in. Organizacji Syjonistyczej, Keren Ha-Jesod, Keren Kajemet. Wspierał rozwój żydowskiego szkolnictwa średniego. Członek prezydium ŻSS, przewodniczący TOZ. Więzień obozu w Płaszowie. Po wojnie wyemigrował do Palestyny.