tabela
Przez te trzy miesiące zasiłki otrzymało nie więcej niż 248 rodzin, odzież – 598 rodzin. Właściwy pogląd na temat załamania się pracy otrzymać można, porównując te małe liczby z liczbami ze stycznia–lutego 1940 (w wypadku zasiłków) lub kwietnia–maja 1940 r. (w wypadku odzieży). Cóż za [8] hiobowy obraz! Bo ile otrzymały wtedy rodziny?
tabela
Razem udzielono zasiłków na sumę 6 127,50 zł, wydano 2128 sztuk ubrań i 22 723 obiadów. Podczas gdy pierwsze dwie liczby najwyraźniej ilustrują wielki kryzys Żydowskiej Samopomocy Społecznej, w błąd wprowadzać może ogromna liczba rozdanych obiadów. Dlatego należy pamiętać, że rozdawanie tak wielu obiadów latem i jesienią 1940 r. możliwe było tylko dlatego, że wielu konsumentów przestało korzystać z obiadów latem, gdy warzywa na rynku były dość tanie. Gdyby wszyscy konsumenci korzystali ze swoich obiadów, nie udałoby się rozdzielić ich tak wielu.
***
Mowa liczb jest jasna: centralna żydowska instytucja pomocowa w Warszawie w ciągu roku, pierwszego roku swojej działalności, zdołała udzielić wsparcia ponad jednej trzeciej warszawskiego żydostwa. Oczywiście nie była to trwała i pełna pomoc. Jest ona kroplą w morzu potrzeb. Ale kto wie, czy świadomość tego, że istnieje słuchające ucho kolektywu, które obejmuje każdą dotkniętą jednostkę, kto wie, czy ta świadomość nie jest sama w sobie skrawkiem pocieszenia, skrawkiem pomocy?
Pomoc udzielona do tej pory musi zostać zwiększona, a przede wszystkim pogłębiona. Do tego potrzeba jednak świadomego wysiłku żydowskiej społeczności Warszawy, zgodnie z dawną zasadą:
Cały lud Izraela odpowiedzialny jest za siebie nawzajem.
Warszawa, 19 grudnia 1940 r.
EB.
[tłum. z j. żyd. Anna Szyba]
680 Por. tabela na s. 25 dok. 136. Tam liczba obiadów w lipcu to 1884
