Październik Listopad
do 1 miesiąca 54 68
[do] 2 miesięcy 22 26
[do] 3 [miesięcy] 10 4
powyż[ej] 3 [miesięcy] 13 25
Ogółem 99 123
Pokaźną ilość dzieci przyjął internat przy ul. Stawki 9, notujący jednakże dużo zgonów.
W podmiejskich zakładach CENTOS-u702 przebywało pod koniec listopada 443 dzieci, w rodzinach zastępczych przebywało 34 dzieci. Z opieki zamkniętej korzystało więc w końcu miesiąca sprawozdawczego ogółem 2288 dzieci, w tym 1811 dzieci w zakładach warszawskich, 443 w zakładach podmiejskich, 34 dzieci w rodzinach zastępczych.
Równocześnie przystąpił CENTOS do tworzenia nowych internatów z wpływów Akcji „Miesiąca Dziecka”. Do końca miesiąca sprawozdawczego został ukończony remont lokalu przy ul. Twardej 15, przewidzianego na internat dla 100 dzieci, które już będą przyjęte w pierwszej połowie grudnia. Również lokal przy ul. Dzielnej 61, przewidziany na wielki Dom Sierot (około 300 dzieci), został w miesiącu sprawozdawczym wyremontowany i będzie uruchomiony w połowie grudnia. Poza tym zarezerwowane zostały w ulicach, które przyłącza się do Dzielnicy Żydowskiej703, większe budynki na zakłady opieki nad dziećmi – przyznane zostały na internaty dom przy ul. Wolność 14 oraz część budynku przy ul. Wolność 16 (dawny polski internat dla chłopców), w których to budynkach zamierza CENTOS umieścić 500–600 dzieci. Ogółem więc sieć internatów zostanie powiększona do 16, liczba wychowanków w internatach wzrośnie o około 1000.
Schroniska dla wysiedleńców i uchodźców
Celem scentralizowania pracy opiekuńczej nad wysiedleńcami i uchodźcami przebywającymi w schroniskach ŻOS-u i Rady Żydowskiej została utworzona „Komisja Opieki na Uchodźcami przy Radzie Żydowskiej w Warszawie”704 (Schroniska Rady Żydowskiej i Żydowskiej Opieki Społecznej). W miesiącu sprawozdawczym zostały zlikwidowane Wydział Domów dla Uchodźców ŻOS-u oraz Referat Uchodźców RŻ, a wszelkie agendy opiekuńcze zostały przekazane organowi wykonawczemu Komisji tj. Sekcji Opieki nad Uchodźcami.
702 Były to cztery zakłady w Otwocku: zakład leczniczo-wychowawczy przy ul. Glinieckiej 4, schronisko dla dzieci przy Glinieckiej 5, oddział dla dzieci w szpitalu dla umysłowo chorych „Zofiówka” oraz sanatorium dla dzieci w Miedzeszynie. Zob. Kolekcja Hersza Wassera, s. 148.
703 23 października 1941 r. na mocy zarządzenia komisarza Heinza Auerswalda uległy zmianie granice getta. Wiele ulic wyłączono (m.in. Tłomackie z Wielką Synagogą, cmentarz żydowski przy Okopowej), natomiast włączono do getta domy po parzystej stronie ul. Wolność, domy po obu stronach ul. Chłodnej (między Białą i Waliców a Żelazną), część Żelaznej i część ul. Przejazd. Do grudnia 1941 r. wewnętrzne przesiedlenia objęły ok. 75 tys, Żydów. Zob. Przewodnik, s. 104–105.
704 Centralizacja ta nastąpiła 15 listopada 1941 r. Na czele Komisji Opieki nad Uchodźcami przy RŻ stanął Gustaw Wielikowski. Zob. Przewodnik, s. 347.
