10.02.1942, Warszawa-getto. [Komisja Międzydzielnicowa ŻOS?], Memoriał pt. „Ad memoria dla delegacji Żydowskiej Opieki Społecznej”. O nadmiernym obciążaniu komitetów domowych przez zarządzenia RŻ i jej agend w getcie warszawskim
[1] Ad memoria dla delegacji Żydowskiej Opieki Społecznej
Zwracamy uwagę na niepokojące zjawiska w życiu komitetów domowych, które w skutkach swych wywołać mogą załamanie się instytucji komitetów domowych oraz niepowetowaną krzywdę dla najbiedniejszego odłamu ludności Dzielnicy Żydowskiej, korzystającej z opieki tychże komitetów.
Komitety domowe dźwigają na sobie odpowiedzialne brzemię niesienia natychmiastowej pomocy najbiedniejszym na swoim odcinku. Z powodu zmniejszających się wciąż funduszów ze składek lokatorskich komitety domowe borykają się z niezliczonymi trudnościami, nie będąc w stanie zaspokajać wzmagającej się nędzy w domach.
Równolegle z tym komitety domowe są pociągane do dokonywania różnych zbiórek na akcje doraźne, jak rekwizycja mebli79, akcja dotycząca ogółu ludności żydowskiej, pomoc zimowa itp. Niezależnie od powyższych zadań na komitetach domowych ciąży cały szereg trudnych, a nieraz niemożliwych do przeprowadzenia obowiązków o charakterze czysto administracyjnym, inkasowania opłat i grzywien na rzecz różnych agend Rady Żydowskiej itp.
Poniżej podajemy pokrótce zarządzenia i zalecenia Rady Żydowskiej, które skierowano do komitetów domowych, a w szczególności do ich Przewodniczących. Zarządzenia te o charakterze czysto administracyjnym zabijają aktywność komitetów domowych, odbierają im właściwy charakter instytucji o znaczeniu charytatywnym, powodują przeciążenie pracą i odciągają ich uwagę od tego, co było i jest ich pierwszym obowiązkiem – niesienia pomocy doraźnej współmieszkańcom.
Pociąganie do odpowiedzialności komitetów domowych za wykonanie wszystkich zarządzeń, nakładanie na komitety domowe mandatów karnych (od 5 do 50 zł), realizowanych z funduszów świadczeń dla biednych, ciągłe groźby pod adresem przewodniczących KD aresztem za niewykonanie instrukcji, zatrzymywanie członków KD w rejonach policyjnych – wszystkie w związku z przekroczeniami natury administracyjnej – nieuchronnie spowoduje całkowite załamanie się instytucji komitetów domowych i usuwanie się z placówek pracy najbardziej wartościowych elementów w komitetach.
1. „Składka porządkowa”80
Służba porządkowa przy zbieraniu tej składki czyni odpowiedzialnymi komitety domowe za niemożność zainkasowania nałożonej na dom sumy. W rezultacie brama domu zostaje zamknięta i środki KD przeznaczone na cele samopomocy, muszą być zużyte na spowodowanie otwarcia bramy.
79 28 listopada 1941 r. RŻ otrzymała od komisarza Auerswalda nakaz dostarczenia mebli do 50 sypialni i 4 gabinetów. Zob. Czerniaków, s. 230–232.
80 Składka porządkowa – składka pieniężna pobierana od mieszkańców getta na fundusz pomocy socjalnej dla członków SP.
