również chwili akcja na tym odcinku pomocy idzie równocześnie po drodze zbierania i rozdzielania.
Natychmiast
po ustaniu działań wojennych na naszym terenie przejawiły się jako
najbardziej palące trzy zagadnienia: 1) schroniska dla pogorzelców i
przesiedleńców, 2) odzież i bielizna dla nich oraz 3) kuchnie dla
pozbawionych [s] środków ludności żydowskiej.
Rosnące zapotrzebowanie
wskutek napływu przesiedleńców i uchodźców postawiło przed nami jasno
konieczność zbierania odzieży, aby móc choćby częściowo sprostać
zadaniu. Sytuacja ówczesna, kiedy wszelka odzież wydawała się każdemu
bezcenna, pozwoliła tylko na jedno wyjście, a mianowicie: odwołanie się
do ofiarności społecznej. Po tej też drodze poszła Komisja Koordynacyjna
w grudniu 1939 r., powołując do życia Wydział Zbiórki Odzieżowej.
Dzięki
naszym świadczeniom odzieżowym nędzne położenie pierwszych grup
uchodźców i przesiedleńców i bieda pogorzelców doznały pewnej ulgi.
Zaopatrzyliśmy rzesze bosych i nagich, wymęczonych i bezradnych w
odzież, bieliznę, obuwie i pościel, dzięki czemu podczas pierwszej,
strasznej zimy wojennej byliśmy w stanie opanować rozpoczynający swój
pochód dur plamisty. Dzięki naszym zbiórkom i przydziałom byliśmy w
stanie dostarczyć cywilnych ubrań i bielizny tysiącom wracającym z
niewoli jeńcom żydowskim, rannym i inwalidom, wracającym ze szpitali.
Ogółem zebrano od dnia 1 I 1940 r. do 1 VII 1942 r. 197 617 jednostek odzieżowych. Rozdano w tymże okresie 167 065.
Warto
nadmienić, że od roku 1941 około 50% przydzielonych jednostek
odzieżowych otrzymały przeważnie bezpłatnie Sekcja Opieki dla Uchodźców
oraz inne instytucje społeczne, a mianowicie:
Rok 1941 Rok 1942 (1 I–1 VII)
Rozdano ogółem 67 929 szt[uk] 19 113 szt[uk]
Rozdano niżej podanym instytucjom 32 868 szt[uk] 8 092 szt[uki]
Sekcja Opieki dla Uchodźców 22 236 [sztuk] 4 887 [sztuk]
Tow[arzystwo] CENTOS 7 521 [sztuk] 912 [sztuk]
Szpitale 3 011 [sztuk] –
Tow[arzystwo] TOZ 100 [sztuk] 200 [sztuk]
Izba Zatrzymań – 1 602 [sztuki]
Sanatorium Dziecka295 – 351 [sztuk]
Centralne więzienie – 78 [sztuk]
Pracownicy rolni – 62 [sztuki]
32 868 szt[uk] 8 092 szt[uki]
[2]
Należy podkreślić, że z naszej pomocy odzieżowej skorzystali i
korzystają nadal przesiedleńcy z Miłosny, Tłuszcza, Lublina, Okuniewa296
itp.
Pogłębiająca się pauperyzacja społeczeństwa żydowskiego,
którego masy wyzbywały się resztek nawet odzieży, postawiła naszą
instytucję w obliczu dwóch zagadnień:
a) konieczności pogłębiania i powiększenia wyników zbiórki,
b) rentowności Wydziału Zbiórki Odzieżowej i jego racji bytu.
295 Prawdopodobnie chodzi o Sanatorium im. Medema w Miedzeszynie, zob. słownik
296 Zob. przyp. przy dok. 203.