b.d., Warszawa-getto. N.N., Opracowanie pt. "די לערערשאפט און שול-יוגנט פון עפנטלעכע
פאלקס-שולן פאר קינדער (שבתוווקעס) אין ווארשע בעת דער מלחמה" [„Środowisko nauczycielskie i młodzież szkolna z publicznego szkolnictwa powszechnego dla żydowskich dzieci w Warszawie (szabasówki) podczas wojny”]
[1]327 „Środowisko nauczycielskie i młodzież szkolna z publicznego szkolnictwa
powszechnego dla dzieci żydowskich w Warszawie (szabasówek) podczas wojny”.
[2] Spis treści
I. Wstęp
II. Dzieje szkół publicznych dla dzieci żydowskich w Warszawie
III. Skład nauczycielstwa na początku wojny
a) Zmiany i skład w omawianym czasie
b) Kierownictwo szkół oraz wzajemne relacje
IV. Położenie nauczycielstwa po wybuchu wojny
V. Organizacyjna oraz społeczna działalność nauczycielstwa
VI. Położenie materialne nauczycieli
VII. Oblicze ucznia szkoły powszechnej
a) Charakterystyka ogólna
b) Sylwetki dzieci
VIII. Ocena
[3] [I.] Wstęp
W roku poprzedzającym [wybuch] wojny około 25 tysięcy dzieci żydowskich
w wieku szkolnym uczyło się w około 40 żydowskich szkołach publicznych. Szkoły
te różniły się od publicznych szkół powszechnych jedynie tym, że nie były otwarte
w soboty i dlatego nazywano je „szabasówkami”. Oczywiście w tej popularnej nazwie wyrażała się również ich treść i to z tego powodu były tak określane.
Należy podkreślić fakt, że w szkołach tych uczyła się ponad połowa żydowskich
dzieci w wieku szkolnym w Warszawie, tam cierpiała i radowała się, tam dorastała i rozwijała się. W większości były to dzieci żydowskiej biedoty, znaczną część stanowiły dzieci słabo sytuowanej żydowskiej inteligencji, sporą też dzieci żydowskiego drobnomieszczaństwa: handlarzy i rzemieślników.
Lokalizacja tych szkół powodowała, że korzystały z nich właśnie te warstwy
żydowskiego społeczeństwa ([zob.] tabela nr 1 w aneksie). Zrozumiałe jest, że było
ku temu wiele innych przyczyn. Będę o nich dokładnie mówił w dalszej części pracy. W większości przyczyny były następujące: a) bliskość szkoły, b) jej dobre wyposażenie, c) jej nieodpłatność, d) możliwość pomocy ze strony [4] szkoły, w której zapewniano wyżywienie, ubranie dla biednych, możliwość korzystania z kolonii letnich itd.
327 Paginacja oryginalna(?). Numeracja ciągła, ale w oryg. pojawia się tylko na kartach. Pierwszą stronę (1) poprzedza okładka, bez numeru. Aneksy zostały spaginowane osobno.
