Z poważaniem
Rabin Szmukler
z Grójca.
[tłum. z j. żyd. Magdalena Siek]
ARG I 546 (Ring. I/1100)
Opis: oryg., rkps, atrament, j. żyd., 90x156 mm, k. 1, s. 1.
Po 1941, Warszawa-getto. N.N., " די כּשרות־פֿראַגע בייַ די פליטים אין וואַרשע " [„Problem
koszerności wśród uchodźców w Warszawie”]
Problem koszerności wśród uchodźców w Warszawie
Pierwsze roczne sprawozdanie dla Centralnej Komisji Uchodźców za rok 1941,
według skróconej rachuby czasu507.
Przygotowane przez rabina ze Skępego508, gaona509, naszego nauczyciela pana
i mistrza, oby był zdrów.
1. Po pierwszych miesiącach roku 1941, kiedy ustalono, że frekwencja wygnańców
w koszernych kuchniach w Warszawie jest wyraźnie mniejsza od faktycznej liczby religijnych Żydów wśród masy uchodźców, zamówiliśmy pieczątkę z napisem „koszerne”. Przekazaliśmy ją kierownikowi oddziału ziomkostwa z żądaniem, aby przy wypełnianiu przez uchodźców deklaracji na obiady, zatrudniony przy tym urzędnik zwrócił się do każdego petenta z pytaniem, czy życzy on sobie kuchni koszernej i zaznaczał ten fakt pieczątką na deklaracji.
Ta procedura częściowo rozwiązała wspomniany problem, tak że udział wygnańców w kuchniach koszernych faktycznie wzrósł.
2. W miesiącach szwat-adar roku 1941, w drugiej fazie przesiedleńczej, do getta
przybyły nowe grupy uchodźców z miast i miasteczek leżących wokół Warszawy. Było wśród nich znacznie więcej religijnych Żydów niż wśród ludzi z pierwszego przesiedlenia w roku 1940. Liczba chętnych na obiady koszerne zwiększyła się. Zwołałem więc, w dniu postu przed świętem Purim 1941 [roku]510, specjalną naradę wszystkich kierowników koszernych kuchni, by razem przedyskutować sprawy dotyczące procedury ułatwienia otrzymywania dodatkowych obiadów w kuchni koszernej, jak również ominięcia problemów, z którymi stykają się nowi religijni uchodźcy przy
507 Czyli według kalendarza gregoriańskiego.
508 Rabinem Skępego (pow. Lipno) był Józef Gelernter (1908–?), który w getcie kierował działem religijnym CKU przy ŻSS, współpracował z „Oneg Szabat”. Zob. Listy o Zagładzie, s. 24, przyp. 3 i Okręg Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie, rejencja ciechanowska, dok. 17.
509 Gaon (hebr., ekscelencja) – tytuł nadawany uczonym, kierującym babilońskimi akademiami talmudycznymi, a później szczególnie wybitnym uczonym w Piśmie, funkcjonował także jako zwrot grzecznościowy, używany w odniesieniu do wybitnych rabinów.
510 Święto Purim wypadało w dniu 13 marca 1941 r.
