40 Na Pesach, [12.04.1941] [52]
dzięki temu wznosi się aż do źródła mądrości swego nauczyciela i dodaje cnowe rozumieniec
Tory do tego, co w csferzec świadomości cnauczyciela zostało już zrozumianec.
I dzięki temu jasne stają się csłowac Gemary, które rabbi Chija wyrzekł do Rawa: Bar
Pachtic!c „Czyż nie powiedziałem ci, że kiedy Rabbi zaprzątnięty jest jednym traktatem,
nie powinieneś wypytywać go o inny itd., Gdyby Rabbi nie był wielkim człowiekiem,
naraziłbyś go na wstyd itd.”(20); na najprostszym poziomie cnależy zrozumieć,c dlaczego
crabbi Chijac nazywa go tutaj „Bar Pachti”, podobnie zresztą jak w Berachot, cgdzie
mówiącc o przyjęciu cprzez Rawac jarzma królestwa niebieskiego, też określa go mianem
Bar Pachti(21), niewątpliwie tam ctj. w drugim ustępiec intencja jest oczywista, o co
jednak chodzi w ustępie cGemaryc, który tu rozważamy? Otóż w świetle tego, o czym
wspomniano powyżej, jeśli uczeń jest niegodny, to jego dusza nie potrafi się wznieść
i dosięgnąć źródła mądrości nauczyciela oświecającej jego duszę, toteż nawet jeśli
zadaje mu pytanie, może ono odnosić się tylko do tych rzeczy, które nauczyciel już
sobie przyswoił i ogarnął swą świadomością, wskutek czego nauczycielowi bez trudu
przychodzi udzielenie odpowiedzi; inaczej rzecz się ma jednak z Bar Pachtim, czyli
synem znamienitych cprzodkówc, o którym powiedziano: „Tora czawszec pomieszkuje
w swoim domu”(22), a zatem nosi on Torę w sobie, choćby znajdowała się ponad jego
(20) TB Szabat 3b: „Rabbi Chija rzekł do Rawa: Bar Pachti! Czyż nie powiedziałem ci, że kiedy
Rabbi zaprzątnięty jest jednym traktatem, nie powinieneś wypytywać go o inny, mógłby bowiem
nie być z nim zaznajomiony. Gdyby Rabbi nie był wielkim człowiekiem, naraziłbyś go na wstyd,
gdyż mógłby ci odpowiedzieć niepoprawnie”. Bar Pachti to przydomek Rawa; komentarz Rasziego,
tamże, objaśnia, że znaczy on: „syn znamienitych [przodków]”.
(21) TB Berachot 13b: „Raw rzekł do rabbiego Chii: Nie widzę, by Rabbi brał na siebie królestwo
niebieskie. Odparł mu: Bar Pachti! cJużc w chwili gdy przesuwa rękoma po twarzy, przyjmuje
jarzmo królestwa niebieskiego”.
(22) TB Bawa meci’a 85a: „W przypadku każdego, kto jest uczonym i jego syn jest uczonym, i syn
jego syna jest uczonym – Tora nigdy już nie zniknie z jego rodu, jak jest napisane: »Co do mnie zaś,
to Moje przymierze z nim, jest takie, mówi Pan: Mój duch, który spoczywa na tobie, i Moje słowo,
które włożyłem w twoje usta, nie zejdą z ust twojego potomstwa ani z ust twoich wnuków mówi
Pan – odtąd aż na wieki« (Iz 59,21). Co znaczy: »mówi Pan«? Że Święty Błogosławiony rzekł:
Zaręczam ci w tej sprawie. Co znaczy: »odtąd i na wieki«? Rabbi Jirmejahu powiedział: Odtąd
i dalej ctj. po trzech pokoleniachc Tora pomieszkuje w twym domu”.
rozumienie, bojaźń, szacunek, skromność, radość, czystość, służenie mędrcom, rozważny dobór
przyjaciół, wnikliwe dyskusje z towarzyszami nauki, rozważanie, namysł, [znajomość] Tory [Pisanej],
[znajomość] Miszny, ograniczanie interesów, ograniczanie zajęć świeckich, ograniczanie
przyjemności, ograniczanie snu, ograniczanie rozmów [powszednich], ograniczanie rozrywek,
cierpliwość, dobre serce, zaufanie do mędrców, cierpliwe znoszenie utrapień, zrozumienie, gdzie
ma się swoje miejsce, zadowolenie z tego, co się ma, pilnowanie własnych słów, nieprzypisywanie
sobie zasług, bycie kochanym, kochanie Boga, kochanie ludzi, kochanie sprawiedliwości,
kochanie prawości, kochanie pouczeń, stronienie od sławy, niechełpienie się własną uczonością,
niecieszenie się własną decyzją halachiczną, noszenie jarzma wspólnie z przyjacielem, wydawanie
przychylnych orzeczeń, uznawanie prawdy, kierowanie [innych] ku pokojowi, rozkoszowanie się
nauką, pytanie i odpowiadanie, słuchanie i dopowiadanie, uczenie się, aby nauczać, uczenie się, aby
wypełniać [przykazania], sprawianie, że nauczyciel staje się mądrzejszy, utrwalanie swojej wiedzy,
przytaczanie w imieniu tego, kto powiedział”; Sentencje Ojców. Pirke Awot, tłum. E. Gordon,
S. Pecaric, red. S. Pecaric, Kraków 2005, s. 89–91.
