XXII Wstęp do wydania krytycznego kazań Cadyka z Piaseczna z lat 5700–5702
Z p[omocą] B[ożą].
Do szanownego sługi serc
[ludu] Izraela, Pana Menachema Ha-Kohna
Słyszałem, że Szanowny Pan zamierza mnie odwiedzić, toteż niniejszym zawiadamiam, że oczekuję Pańskiej wizyty w najbliższych dniach
od godziny 6 wieczoremZ wyrazami szacunku, Kalonimus Szapiro.
Pisma Cadyka z Piaseczna trafi ły do „Oneg Szabat” w okresie między 3 stycznia
a początkiem lutego 1943 r., kiedy to ukryta została druga część Archiwum Getta.
W tym czasie Cadyk mógł przekazać swoje teksty Kohnowi, należy jednak wyraźnie podkreślić, że jest to wprawdzie najlepsza, ale jednak tylko i wyłącznie hipoteza - dopóty, dopóki nie znajdą się nowe dowody, o ile kiedykolwiek to nastąpi.
Kazania Cadyka z Piaseczna z lat 5700–5702 [1939–1942] (Esz kodesz)
Najwspanialszym osiągnięciem, jeśli idzie o twórczość kaznodziejską Cadyka z Piaseczna, są jego teksty z lat 5700–5702 [1939–1942]65, pierwszy raz wydane drukiem w roku 5720 [1960] pt. Esz kodesz66. Kazania te pod wieloma względami są wyjątkowym dokumentem, toteż doczekały się obszernych opracowań67. Nie mamy wielu rabin poprosił Kohna, lecz Kohn zwrócił się do niego z prośbą o spotkanie, Cadyk zaś odpowiedział mu, pisząc niniejszy list [opublikowany także w: Spuścizny, dok. 47, s. 354 – red.].
65 O podziale na literaturę homiletyczną i literaturę o charakterze teoretycznym w pismach Cadyka z Piaseczna zob. Z. Leshem, op. cit., s. 5–14; D. Reiser, Ha-mare ke-mara. Technikat ha-dimjun ba-mistika ha-jehudit ba-mea ha-esrim [Wizja niczym zwierciadło. Technika obrazowania w żydowskiej
mistyce XX w.], w: Kruw. Mekorot u-mechkarim ba-mistika ha-jehudit [Cherubin. Źródła i badania nad mistyką żydowską], Los Angeles 2013–2014, s. 110–111.
66 Hebr. Święty ogień. Zob. Be-szaar „Esz kodesz”, w: Esz kodesz, op. cit.: „Książkę tę zatytułowaliśmy Święty ogień, jest ona bowiem pomnikiem upamiętniającym świętych męczenników rzuconych na pastwę ognia oraz [Bożego] wysłannika, który zginął w ogniu. Cała ona jest świętym płomieniem, zapisanym czarnym ogniem na białym ogniu. Ponadto tytuł ten zawiera aluzję do imienia naszego świątobliwego błp. Rabbiego oraz imienia jego świątobliwego ojca, niechaj będzie błogosławiona pamięć sprawiedliwego, a także imienia jego syna, który zginął śmiercią męczeńską już na początku wojny. Niechaj ich pamięć pozostanie święta”. [Imiona tych trzech postaci zostały zakodowane w hebrajskim tytule. Pierwsze słowo Esz składa się z dwóch liter, alef i szin, będących
jednocześnie inicjałami Elimelecha Szapiry (ojca Cadyka) i Elimelecha (Ben-Cijona) Szapiry (syna Cadyka). Drugie słowo (kodesz) składa się z liter kof, dalet i szin, z których pierwsza jest inicjałem słowa Kalonimus, a ostatnia Szapiro, a więc wskazuje na samego Cadyka – R.G.]. Książka ta została przetłumaczona na język angielski, a częściowo także na francuski i włoski: J.H. Worch, Sacred Fire. Torah from the Years of Fury, 1939–1942, Northvale (NJ)–Jerusalem 2000; C. Chalier,
Kalonymus Shapiro: rabbin au Ghetto de Varsovie (1889–1943), [Paris] 2011, s. 117–156; eadem, Kalonymus Shapiro: rabbino nel ghetto di Varsavia (1889–1943), Firenze 2014, s. 97–132.
67 Zob. powyżej, w przypisach do części niniejszego wstępu pt. Najważniejsze wydarzenia z życia Cadyka z Piaseczna, a ponadto zob.: The Literature of Destruction. Jewish Responses to Catastrophe,
red. D.G. Roskies, Philadelphia–New York 1988, s. 503–509; H. Dreifuss, “The Work of
