186 [Szabat Szuwa], [27.09.1941] [63]
i sześćdziesiąt miriadów cludu Izraela!c”(3)544. Na najprostszym poziomie powinniśmy
zrozumieć odpowiedź crabbiego Pinchasac udzieloną rzece, wszak na pozór podała ona
mocny argument: „Ty czamierzaszc itd. i ja też zamierzam czynić wolę mego Stwórcy, ty
być może osiągniesz itd.” Zobacz ckomentarzc błp. Maharszy, który dokładniej zajmuje
się tą kwestią(4)545. Prócz objaśnień błp. cMaharszyc możliwe jest też następujące cstwierdzenie:
c ponieważ rabbi Pinchas ben Jair działał na rzecz ludu Izraela, gdyż szedł wykupić
jeńców, a więc ocalić duszę cŻydac, On, niechaj będzie błogosławiony, unieważnia,
by tak rzec, swoje własne zamierzenia. cPrawo bowiem stanowi,c że nawet w razie
niepewności, cczy uda się kogoś ocalić,c dla ratowania życia546 należy sprofanować
(3) TB Chulin 7a.
(4) Maharsza, Chiduszej halachot, Chulin 7a: „cRabbi Pinchas ben Jairc rzekł do niej: »Jeśli się nie
rozstąpisz, rozkażę, by nigdy nie popłynęła itd.« – ta odpowiedź na csłowa rzekic pokazuje, że moje
działanie o niepewnym rezultacie, które zależy od mojego wyboru, przewyższa twoje całkowicie
pewne poczynania, które mogą zostać unieważnione, bo przecież mój nakaz, by woda nigdy już
w tobie nie popłynęła, spowoduje, że ty z pewnością nie wykonasz cswojej powinnościc, ja zaś
pomimo niepewności być może zdołam wykonać swoją, zgodnie z tym, co powiedział mędrzec, iż
to, co czynione jest z przymusu, nie zasługuje ani na pochwałę, ani na przyganę, gdyż niezależnie
od tego, czy na pewno to robisz, czy na pewno nie robisz, jesteś zmuszony wykonać rozkaz, tak
więc moje działanie o niepewnym skutku, lecz zależne od mojego wyboru, wszystko to przewyższa,
jak zostało powiedziane: »Wszystko jest w rękach Niebios, z wyjątkiem bojaźni Niebios«”.
Zob. też idem, Chiduszej agadot: „Rzekł do niej: »Jeśli się nie rozstąpisz itd.« – aluzję do tego
cudu znajdziemy w Księdze Psalmów [66,6], gdzie o rozstąpieniu się Morza Czerwonego chebr.
Jam Sufc, jest napisane: »Przemienił morze w suchy ląd«, co oznacza rozstąpienie się Morza Czerwonego;
»przez rzekę przeszli suchą nogą« oznacza rzekę Ginnaj, którą przebyli suchą nogą rabbi
Pinchas i ów drugi, niosący pszenicę. »Dlatego radujmy się nim« – cradujmy sięc radością święta
Pesach; i rzekł: »Panuje w mocy swej na wieki« [Ps 66,7], co znaczy, że odmienił prawa przyrody;
»Oczy jego patrzą na narody« to znaczy, że owemu Arabowi umożliwił przebycie rzeki po to, by:
»buntownicy«, tj. Arabowie, »nie powstawali przeciwko niemu«, nie buntowali się przeciw Niebiosom,
jak powiedziano: »Czyż wypada tak postępować z towarzyszem podróży?« (TB Chulin 7a)”.
544 Pełny fragment TB Chulin 7a: „Pewnego razu rabbi Pinchas ben Jair ruszywszy w drogę, by
[wypełnić nakaz] wykupu jeńców, dotarł do rzeki Ginnaj. I rzekł: »O, Ginnaj, niech rozstąpią się
dla mnie twoje wody, abym mógł cię przebyć«. Rzeka odparła: »Ty zamierzasz czynić wolę twego
Stwórcy i ja też zamierzam czynić wolę mego Stwórcy, ty być może osiągniesz swój cel, ja zaś
z pewnością osiągam swój«. Rabbi odrzekł: »Jeśli się nie rozstąpisz, rozkażę, by żadna woda nigdy
już w tobie nie popłynęła«. Wówczas rzeka rozstąpiła się dla niego. Był tam także pewien człowiek,
który niósł pszenicę na święto Pesach, rabbi Pinchas więc ponownie przemówił do rzeki: »Rozstąp
się również dla tego człowieka, bo spełnia on religijną powinność«. Rzeka rozstąpiła się także
dla niego. Był tam też pewien Arab, który przyłączył się do nich w drodze, więc rabbi Pinchas
raz jeszcze zwrócił się do rzeki: »Rozstąp się i dla tego niego, ażeby nie mówił: Czyż wypada tak
postępować z towarzyszem podróży?«. Rzeka rozstąpiła się także dla niego. Rabbi Josef zawołał:
»Jakże wielki jest ten człowiek! Niczym Mojżesz i sześćdziesiąt miriadów ludu Izraela!« Dla tego
drugiego bowiem [morze rozstąpiło się] tylko raz, dla tego pierwszego zaś trzykrotnie!”.
545 Maharsza wskazuje w swoim komentarzu, że w przeciwieństwie do postępowania rzeki działania
rabbiego Pinchasa wiążą się z wyborem moralnym i dlatego je przewyższają.
546 Hebr. pikuach nefesz (ratowanie życia) – zasada pozwalająca ominąć wiele przykazań w przypadku
śmiertelnego zagrożenia.
