[Parasza Wa-era], [17.01.1942] [73] 223
rabbiego Jose, który modląc się w jednej z jerozolimskich ruin, jak napisano na początku
traktatu Berachot, „usłyszał Boski Głos cmówiący:c Biada mi za to, że zburzyłem swój
dom itd.”(10). Dlaczego nie słyszał go do tamtej pory, wszak cprorokc Eliasz powiedział
mu, że każdego dnia, kiedy csynowiec Izraela wchodzą do synagog i do domów nauki,
Święty Błogosławiony wypowiada itd. cte słowac(11). Otóż, jak wspomniano powyżej,
pośród ruin, kiedy widać popioły, by tak rzec, również w Niebiosach wzmaga się ból
oraz współczucie, toteż rabbi Jose usłyszał to, czego do tamtej pory nie słyszał.
Co zaś tyczy się służby Bożej, to jak wiadomo z cdziełac Szaarej ha-kdusza658
wielkiego Chaima Witala, NBBPSŚ, zły instynkt cw człowiekuc opiera się na czterech
żywiołach: z żywiołu ognia cbierze sięc gniew, z żywiołu powietrza – pycha itd.,
z żywiołu zaś ziemi – gnuśność(12). A w świętej księdze Imrej Elimelech (parasza Toldot)
wyjaśniono, jak wynikającą ze złego instynktu namiętność do grzechu można wprowadzić
cna drogęc świętości i wykorzystać ją do tego, by rozbudzić namiętność do cspełnianiac
dobrych uczynków; inaczej jednak rzecz się ma ze złym instynktem studzenia
cwiary ludu Izraela przezc Amaleka, cboc nie da się go wprowadzić cna drogęc świętości,
zob. tamże(13), zły instynkt bowiem używa czterech żywiołów, by czynić zło, przy czym
żywioł ziemi jest wykorzystywany przez zły instynkt Amaleka będący aspektem cwęża:c
„wąż zaś będzie się żywił prochem”(14)659, o którym powiedziano: „będziesz przeklęty
itd.”(15). Powinniśmy zatem zrozumieć: czy nie można by ctego odwrócić ic także gnuś -
ność wykorzystać do tego, by uniknąć cpopełnieniac jakiegoś występku? Otóż rzecz
w tym, że ponieważ zły instynkt studzący cnamiętnościc osłabia również wiarę, wykorzystuje
on wszystko cwyłączniec do cczynieniac zła. Innymi słowy, dopóki skorupa660
Amaleka nie używa gnuśności i obojętności do osłabiania wiary, dopóty można wykorzystywać
również cztery cielesne żywioły661 do cwejścia na drogęc świętości, jednakże
gdy ców instynktc osłabi człowieka, uchowaj Boże, studząc jego wiarę, wówczas cczłowiek
tenc nie może wykorzystać gnuśności do występku, lecz jedynie do przykazania(16),
i odwrotnie, namiętność cwykorzystujec do występku, niechaj Miłosierny nas uchroni.
Można by zapytać, w jaki sposób gnuśność i żywioł ziemi studzą wiarę i jak crządzonyc
(10) TB Berachot 3a. Zob. też wyżej w kazaniu Be-szalach, 5700 c20 stycznia 1940c.
(11) Ibidem.
(12) Chaim Wital, Szaarej kdusza, 1, 2: „Żywioł ognia, z którego bierze się pycha, zwana arogancją
[...] i obejmuje też gniew […], albowiem pycha i gniew tworzą jedną cechę; żywioł wiatru, z którego
bierze się mowa, zwana próżną gadaniną o zbędnych rzeczach […]; żywioł wody, z którego
biorą się żądze rozkoszy [...]; żywioł ziemi, z którego biorą się wszelkiego rodzaju smutki prowadzące
do gnuśności”.
(13) Elimelech Szapiro z Grodziska, Imrej Elimelech, 20b. Zob. też szerzej rozważania Autora
w jego książce Mewo ha-szearim, rozdz. 9, 51b [druk w: Pisma Szapiry 1, s. 139–266 – red.].
(14) Iz 65,25.
(15) Rdz 3,14.
(16) Tzn. po tym jak wiara zostaje nadwątlona gnuśność nie służy już jako sposób powstrzymywania
się od występków, lecz sprzyja jedynie powstrzymywaniu się od wypełniania Bożych nakazów.
658 Właśc. Szaarej kdusza [Bramy świętości].
659 Hebr. afar oznacza zarówno proch, jak i ziemię.
660 Hebr. klipa.
661 Tj. gniew, pychę, pożądliwość i gnuśność.
