258 Do paraszy [na szabat] Zachor, [28.02.1942] [78]
będzie błogosławiony, ażeby okazywał nam dobroć i łaski, objawiał cswojec miłosierdzie,
wszelako jeśli, uchowaj Boże, On, niechaj będzie błogosławiony, zechce nas poddać
cierpieniom, to także cten wyrokc winniśmy przyjąć z miłością, i żywić nadzieję, że
cOnc nas nie opuści, lecz że nas wybawi i przybliży do siebie, niechaj będzie błogosławiony.
Innymi słowy, kiedy ktoś krzepi się jedynie nadzieją na wybawienie, nie słabnie
w nim i nie zmniejsza się poczucie krzywdy ani ból cierpienia, a wówczas trudno mu
wytrwać, jeśli, uchowaj Boże, wybawienie zwleka z nadejściem, inaczej rzecz się ma
jednak wtedy, gdy nie tracąc nadziei na wybawienie, pochyla on głowę, mówiąc: „On
jest Bogiem i uczyni to, co jest dobre w Jego oczach”, albowiem wówczas odczuwanie(
15) goryczy zła oraz bólu męczarni zanika i słabnie, a wówczas jest on w stanie
udźwignąć więcej i mocą cswejc nadziei napełnia się duchem życia, nawet jeśli, uchowaj
Boże, wybawienie nie nadchodzi tak rychło, jakby się tego spodziewał. I dzięki temu
można zrozumieć wskazówkę czawartą wc wersecie o naszym praojcu Jakubie: „dPróbowali
go pocieszać wszyscy synowie jego i wszystkie córki jego, ale nie dał się pocieszyć
i mówił: W żałobie zejdę do syna mego do Szeolu. I opłakiwał go774 jego ojciecd”(16)775;
wedle prostego rozumienia: dlaczego zostało ctuc napisane: „wszyscy”, „wszyscy synowie
jego i wszystkie córki jego”, arco wynika z tegoar, że cpodkreślono, iżc wszyscy jego
synowie i wszystkie jego córki, czego by zbrakło, gdyby napisano jedynie: „synowie
jego i córki jego”c?c Otóż w prostym znaczeniu Raszi objaśnił, że cJakubc powiedział:
„cW żałobiec zejdę itd.”, cmając na myśli,c że będzie opłakiwał go przez resztę swego
życia(17), w istocie jednakowoż: dlaczego nie dawał się pocieszyć, wszak wszystko
pochodzi od Panac?c I dlaczego cobjaśniając ustęp:c „I opłakiwał go jego ojciec”, Raszi
powiada, że to Izaak płakał cnad Jakubem,c(18) a nie, że po prostu płakał Jakub, ojciec
Józefa, który odrzucał cwszelkie słowac pocieszeniac?c W świetle tego, o czym wspomniano
powyżej, być może jest to dla nas wskazówka, że Jakub nie odmówił bezwzględnie
wszelkiego pocieszenia, ale mając przeświadczenie, iż Józef nie żyje, pragnął
pocieszać się tylko i wyłącznie cmyśląc, że ponieważ takie jest zrządzenie(19) Pana, więc
tak być musiało, cinnymi słowyc odrzucał jedynie słowa pociechy swoich dzieci, mówiąc
im: Jakiż pożytek z waszych słówc?c Nawet jeśli początkowo za ich sprawą doznam
ukojenia, to jednak koniec końców, zanim odejdę z tego świata i umrę, czas będzie się
wlókł(20), a Józef nie wróci i zabraknie wam już pocieszenia, te słowa bowiem, które
(15) W poprzednich edycjach: ha-hargasza c„to odczuwanie”c.
(16) Rdz 37,35.
(17) Raszi, tamże: „»cW żałobie zejdę do syna megoc do Szeolu« – w prostym znaczeniu słowo
to oznacza grób: w żałobie mojej zostanę pochowany i nie zaznam pociechy przez wszystkie
swoje dni”.
(18) Raszi, tamże: „»I opłakiwał go ojciec« – to Izaak płakał nad cierpieniem Jakuba, ale nie był
w żałobie, wiedział bowiem, że on [tj. Józef] żyje”.
(19) W poprzednich edycjach: sibew c„zarządził”c.
(20) W poprzednich edycjach: ksze-jaarich c„gdy wydłuży”c.
774 Tj. swego syna Józefa, który rzekomo zginął, a w rzeczywistości został sprzedany przez braci
Midianitom, ci zaś sprzedali go w Egipcie dworzaninowi faraona.
775 Cały werset Rdz 37,35: „Próbowali go pocieszać wszyscy synowie jego i wszystkie córki jego,
ale nie dał się pocieszyć i mówił: W żałobie zejdę do syna mego do grobu. I opłakiwał go ojciec”.
