Pa[rasza] Chukat, [27.06.1942] [83] 287
wszelako łaska Pana polega na tym, iż obdarza człowieka nagrodą, jakby to on był
sprawcą, cponieważ jest napisane:c „I że u ciebie, Panie, jest łaska(7), bo Ty odpłacasz
każdemu według uczynków jego”, jak gdyby to cczłowiekc odpowiadał za swój dobry
uczynek, na tym kończy się święty ustęp(8). Stąd wniosek, że kiedy kobieta staje się(9)
święta, studiując Torę i wypełniając przykazania Boże, jest to jej własne osiągnięcie,
albowiem nie została ona zobowiązana cdo wypełniania tych nakazów,c lecz mimo to je
wypełnia, a skoro tak, to cznaczy, żec nie doznała przebudzenia z nieba. I taki jest sens
csłów Rasziego:c „Ona ctj. Miriamc także umarła od pocałunku cBogac, dlaczegóż zatem
itd. nie powiedziano o niej: »przy ustach Pana«? Albowiem nie przystoi w ten sposób
mówić o Panu”, innymi słowy osiągnięcie cprzez Miriamc tak wysokiego szczebla cduchowegoc
nie nastąpiło(10) dzięki przebudzeniu z Niebios, lecz tylko i wyłącznie wskutek
arprzebudzenia od dołuar, i dlatego cw jej przypadkuc niewłaściwe byłoby stwierdzenie:
„przy ustach Pana”. A ponieważ źródło służby Bożej znajdowało się w niej samej866
i z niej wypływało, owa studnia będąca źródłem wody życia, wody świętej, jest jej
cwyłącznąc zasługą.
Dzięki temu możemy, przy skromnych możliwościach naszego umysłu, nieco lepiej
zrozumieć wskazówkę dotyczącą cnaszejc służby cBoguc: Dlaczego nasz Nauczyciel
Mojżesz uderzył claskąc w skałę?867 Otóż w świętym Zoharze, cparaszac Wa-jechi (227b),
odnośnie do wersetu: „I błogosławił Józefowi”(11)868 napisano, że chociaż byliśmy przekonani,
że błogosławieństwo nie zostało udzielone Józefowi, lecz ctylkoc jego synom, cto
przecieżc rabbi Jose powiedział: „arBłogosławieństwo było dla jego synów, wszelako gdy
(7) W poprzednich edycjach: chesed c„łaska”c, bez przedimka określonego ha-.
(8) Zob. Mosze Eliakim Beria Hofsztejn w imieniu Beszta, Wa-jechal Mosze, Ps 62,13, brak numeru
strony (14a w edycji lwowskiej z 1872 r.): „»I że u ciebie, Panie, jest łaska, bo Ty odpłacasz każdemu
według uczynków jego«, otóż święty Beszt objaśniał ten werset w ten sposób, iż człowiek sam
z siebie nie ma żadnej mocy ani zdolności do wypełniania któregokolwiek z przykazań Stwórcy,
niechaj będzie błogosławiony, o ile nie dopomaga mu Pan, niechaj będzie błogosławione Jego Imię,
poprzez »przebudzenie od góry«; okazuje się zatem, że to nie człowiek wypełnia przykazanie, lecz
Pan, niechaj będzie błogosławione Jego Imię, jeśli zaś idzie o sąd, to nie zasługuje on na jakąkolwiek
nagrodę, jak wspomniano powyżej, niemniej jednak jest napisane: »I że u ciebie, Panie, jest
łaska, bo Ty odpłacasz każdemu według uczynków jego«, jak gdyby człowiek czynił to sam z siebie”.
Zob. też Zeew Wolf z Żytomierza, Or ha-Meir, Szir ha-szirim, począwszy od słów „Werset
oznacza”; Lewi Icchak z Berdyczowa, Kduszat Lewi, Likutim le-awot, począwszy od słów „I to jest
przebudzenie”; Aharon Perłow z Karlina, Bejt Aharon, 76a: „A istotą »przebudzenia od dołu«
jest to, że i on pochodzi od Świętego Błogosławionego, który sprawia, że człowiek przebudza się
ku Niemu, niechaj będzie błogosławiony”.
(9) W poprzednich edycjach poprawiono na: ha-naaset c„staje się”c w r.ż.
(10) W poprzednich edycjach: haja c„był”c, w r.m.
(11) Rdz 48,15.
866 Tj. w Miriam.
867 Zob. Lb 20,11: „I podniósł Mojżesz rękę swoją, i uderzył dwa razy swoją laską o skałę. Wtedy
trysnęła obfi cie woda i napił się zbór oraz ich bydło”.
868 Cały werset Rdz 48,15: „I błogosławił Józefowi, mówiąc: Bóg, z którym ojcowie moi, Abraham
i Izaak, trwali w społeczności, Bóg, który prowadził mnie jak pasterz od początku życia aż po dzień
dzisiejszy”.
