[Parasza Matot], [11.07.1942] [84] 301
albowiem lud Izraela także dźwiga Jego cierpienie, a znosi te katusze głównie za Niego
i dla Niego, niechaj będzie błogosławiony, w owych boleściach zaś stajemy się coraz
bardziej uwzniośleni i wywyższeni, dzięki temu więc(26) możemy dodać sobie nieco
otuchy. „Hosanna, wybaw tego, kto uczy się Twej bojaźni, którego policzkują i biją,
który dźwiga Twoje cierpienie”(27), albowiem „uczy się Twej bojaźni” coznaczac uczenie
się całej Tory, o którym jest napisane: „i aby bojaźń przed Nim była w was”(28), jak
jednak można się uczyć, kiedy cnasc „policzkują i biją”c?c cMożna,c gdyż clud Izraelac
wie, że „dźwiga Twoje cierpienie”, i to mu dodaje nieco sił. Skąd jednak mamy wiedzieć,
czy nieszczęścia spadają na nas wyłącznie za nasze grzechy, czy też po to, by
uświęcić Jego Imię, niechaj będzie błogosławionyc?c cMożna to odgadnąć, obserwując,
c czy nasi wrogowie katują wyłącznie nas, czy też nienawiść kierują głównie na
Torę, a przez to i nad nami się znęcają. Odnośnie do rozporządzenia Hamana Gemara
zadaje pytanie: „Czym zasłużyli sobie Żydzi w tamtym pokoleniu na wytracenie”(29)905,
natomiast nie pyta o dekrety Greków906 cw opowieścic o cudzie chanukowym, mimo że
wymordowali oni wiele tysięcy Żydów, podbili niemal całą Ziemię Izraela i wtargnęli
do Świątyni. Stało się tak, ponieważ Haman wydał rozporządzenia tylko i wyłącznie
przeciw ludowi Izraela, z pewnością więc wyroki te były ckarąc za grzech, toteż Gemara
pyta: „Czym czasłużylic”, cinnymi słowy:c za jaki ckonkretniec grzech cmiała spotkać ich
kara?c; inaczej rzecz się ma natomiast w przypadku Greków, o których mówimy w copowieści:
c „W czasach Matatiasza”(30): „kiedy bezbożne imperium greckie itd. cnastawało
na Twój lud Izraela,c aby zaniechał Twojej Tory i odstąpił od ustaw Twojej woli”(31),
dlatego nie ma potrzeby dopytywać, za jaki grzech cŻydzi wtedy cierpielic, ponieważ
były to męczarnie dla uświęcenia Imienia Bożego, choć jednocześnie mogli oni zostać
ze swych grzechów obmyci. Otóż „Zwróć się ku nam, Panie, jak długo jeszcze”(32)907,
Żydzi oddają życie908 dla uświęcenia Imienia Bożego, niechaj tedy zmiłuje się Pan nad
swym ludem i swymi dziećmi mordowanymi i katowanymi za Niego, niechaj będzie
(26) W poprzednich edycjach: mimejla c„tym bardziej”c, bez spójnika wec„i”c.
(27) Ibidem cchodzi o przyp. (25)c.
(28) Wj 20,16.
(29) TB Megila 12a.
(30) Dodatkowe wersy wypowiadane podczas modlitw Amida i Birkat ha-mazon w czasie Chanuki.
W poprzednich edycjach pominięto tu przyimek bepoprzedzający słowa „W czasach Matatiasza”,
które połączono z dalszym ciągiem cytatu z tej modlitwy. Taki zabieg redakcyjny nieznacznie zmienia
sens tekstu. Należy zauważyć, że pierwotnie Autor zanotował w rękopisie: „w Al ha-nisim”,
a następnie zmienił to na: „w [opowieści:] W czasach Matatiasza”.
(31) Ibidem.
(32) Ps 90,13.
905 Na to pytanie Gemara (TB Megila 12a) odpowiada: „Tym, że wzięli udział w uczcie owego
nikczemnika [tj. króla Achaszwerosza]”.
906 Tj. władców hellenistycznych w czasach Hasmoneuszy.
907 Cały werset Ps 90,13: „Zwróć się ku nam, Panie, jak długo jeszcze, zmiłuj się nad sługami
swymi!”.
908 Hebr. mosrim nafszam, dosł. „oddają swoją duszę” – pojęcie oznaczające w sensie duchowym:
oddanie się całą duszą służbie Bożej, w sensie praktycznym: samopoświęcenie, dobrowolne oddanie
życia.
