[Parasza] Toldot, [13.11.1939] [5] 15
grzechu itd.” i choć „wszystkie lata życia Sary były równie cnotliwe”, a mimo to nie
zdołała udźwignąć ogromu cierpienia – to o ileż bardziej dotyczy to nas. Można to
również crozumieć takc, że sama nasza pramatka Sara, która tak bardzo wzięła sobie do serca próbę złożenia w ofi erze Izaaka, iż uleciała z niej dusza, uczyniła to crozmyślniec
dla dobra ludu Izraela, cumarła więc,c aby pokazać Panu, że nie można coczekiwać odc Żydów, iż zdołają znieść nadmiar cierpienia, bo nawet jeśli, dzięki łaskawości Pana, ktoś pomimo tylu męczarni przetrwa, to jednak jego siły, jego umysł i jego duch po części zostają złamane i bezpowrotnie utracone, cwszak w ostatecznym rozrachunku:c „Co za różnica, czy zabiję go całego, czy tylko jego część”(11). Być może objaśnia to
werset: „ctyle byłoc lat życia Sary”: otóż można by mniemać, iż Sara zgrzeszyła przeciwko reszcie swoich lat, które mogła byłaby przeżyć, gdyby nie wzięła sobie aż tak do serca ofi arowania Izaaka, jednakże ponieważ uczyniła to dla dobra ludu Izraela, werset ten poucza: „ctyle byłoc lat życia Sary”, innymi słowy, ctakże kolejnec lata, które mogłaby jeszcze przeżyć, po tym jak ukończyła sto dwadzieścia siedem lat, wszystkie cnależy uznaćc za cnotliwe, albowiem nimi także nie zgrzeszyła. Z tego względu niechaj
Pan zmiłuje się nad nami i nad całym ludem Izraela i rychło nas wybawi, zarówno duchowo, jak i fi zycznie, jawnie okazując swą dobroć.
[Parasza] Toldot c13.11.1939c
„Niech ci Bóg da”(1)22, co Raszi objaśnia cnastępująco:c „Niech ci cBógc da i niech da ponownie”(2). cJest rzecząc wiadomą i oczywistą, że skoro cTorac powiada: „cniech Bógc
da”, csłowa tec już implikują ciągłe dawanie(3), dlaczego więc cw komentarzu Rasziegoc trzeba było dopowiedzieć: „i niech da ponownie”c?c Czy kiedy ktoś błogosławi przyjacielowi, cżyczącc mu dostatku, powinien mówić: niechaj Pan da ci obfi tość i niech ponownie da ci obfi tość? Wszak skoro cIzaakc powiedział: niechaj Pan da ci obfi tość,
błogosławieństwo to oznacza tyle co: niechaj zawsze darzy cię obfi tością.
cOtóżc gdy ktoś daje pieniądze23 przyjacielowi, który nie dostał ich od niego nigdy przedtem, to jest on crzeczywiściec dawcą, inaczej rzecz się ma jednak wtedy, gdy ten,
kto teraz otrzymuje, wcześniej dał cobecnemuc dawcy pieniądze, teraz bowiem dawca jedynie zwraca to, co sam wcześniej dostał. I dlatego – choć co prawda winniśmy Mu, niechaj będzie błogosławiony, służyć nie dla spodziewanej nagrody – jeśli Żyd oddaje cześć Panu i ze względu na swoje uczynki zasługuje na nagrodę, to nagroda, którą daje
(11) Wyrażenie zaczerpnięte z TB Chulin 39b.
(1) Rdz 27,28.
(2) Raszi, tamże.
(3) W poprzednich edycjach: tmidit c„ciągła”c.
22 Cały werset Rdz 27,28: „Niech ci Bóg da rosę niebios i żyzność ziemi, oraz obfi tość zboża
i wina”. Jest to błogosławieństwo, którego Izaak udzielił swemu synowi Jakubowi.
23 Hebr. maot oznacza zarówno drobną kwotę, jak i rodzaj starożytnej monety.
5.
