RRRR-MM-DD
Usuń formularz
  • Powrót

Ostatnim etapem przesiedlenia jest ś...

Tytuł:Ostatnim etapem przesiedlenia jest śmierć. Pomiechówek, Chełmno nad Nerem, Treblinka

Sygnatura: AR tom 13

Autor: Ewa Wiatr, Barbara Engelking, Alina Skibińska

Język: polski

Lokalizacja: Warszawa

Opis: Tom składa się z dwóch oddzielnych części. Pierwsza dotyczy obozu przejściowego w Pomiechówku, druga - ośrodków zagłady w Chełmnie nad Nerem i w Treblince. Liczba ofiar Chełmna i Treblinki jest nieporównywalnie większa, niemniej członkowie "Oneg Szabat" poświęcili ofiarom Pomiechówka stosunkowo dużo uwagi. Latem 1941 r., gdy do getta warszawskiego przybyli świadkowie wydarzeń w tym obozie, ośrodki w Chełmnie i Treblince jeszcze nie istniały. Współpracownicy Ringelbluma nie dysponowali też zapewne bezpośrednimi relacjami o losach Żydów na terenach zajmowanych przez Niemców po rozpoczęciu wojny z ZSRR. Dlatego wstrząsające świadectwa więźniów Pomiechówka musiały zrobić na ankieterach "Oneg Szabat" ogromne wrażenie. Bezpośredni dostęp do całej grupy świadków zbrodni dał wyjątkową okazję do sporządzenia szczegółowego opisu wydarzeń. Sytuacja taka nie powtórzyła się już później. Świadectwa o głównych ośrodkach zagłady na ziemiach polskich były zbierane od pojedynczych uciekinierów lub docierały do Warszawy za pośrednictwem osób trzecich. Relacje byłych więźniów Pomiechówka, spisane przez Salomeę Ostrowską i sygnowane przez autorów, nie tylko dostarczają informacji o tym obozie przejściowym, ale pokazują też metody pracy grupy Ringelbluma.

Słowa kluczowe: KSTZ

Numer: 13

strona 48 z 250

Osobypokaż wszystkie

Miejscapokaż wszystkie

Pojęciapokaż wszystkie

Przypisypokaż wszystkie

Szukaj
Słownik
Szukaj w tym dokumencie

Transkrypt, strona 48


Obóz przejściowy w Pomiechówku [6] 41

Komendantem grabarzy jest [s] był Tarngojl Hersz (złodziej). Zabierał paczki, Kom[endant?] nad chorymi

Moszkowicz Icek komendantem terenu.

Warta fortu ludzi biła, czym się dało, nawet bagnetami. Ja sam zostałem kilka razy pobity. Bito dla własnej przyjemności.


Protokół nr 393

Magida Majera, syn Henocha i Cipy, urodzony 1901, urodzony w Nowym Dworze, zamieszkały w Nowym Dworze. Furman.

Kom[endant] sali nr 12. Około 30 lipca, wywołano nad ranem Sosińskiego Lajbusia i (Aksamita Szyję, stolarz) i zastrzelono.

Około 23 lat Aks[amit] Szyja, stolarz, płakał, że nie zostanie pogrzebany według żydowskiego rytuału. – Paweł94 –

Około 1 sierpnia wzięto mnie wraz z 7-ma, grób 4 m[e]tr[ów] dł[ugości], 3 szer[okości]/5 głębokości. Żydzi płakali i prosili nas, byśmy ich ratowali.

Obiad z beczki od wody. Komu bb[…]bb


[3] Protokół nr 4

Top Zelika, syn Lejba i Hadasy, urodzony 1886, Nowy Dwór, zamieszkały w Nowym Dworze. Dorożkarz.

Dnia 7 sierpnia 1941 r. o godz. 10 rano przybył mój syn Szeps, lat 13, z Nowego Dworu i przywiózł nam 4 flaszki wody oraz flaszkę soku jagodowego. Żandarm Schultz – zepchnął go do fortu, krzycząc, że Wenn dem Vater und Mutter hier sind, dass sollst du nich[t] sein95. Płakał. Po pół godzinie wołają mnie do Schultza, który się pyta: Willst du deinem Sohn besehen?96 Doszedłem do mego zastrzelonego syna, musiałem go wziąć na barki i wykopać grób i pogrzebać.


Protokół nr 5

Góreckiego Azryela, syna Abrama i Rywki, urodzony w 1901 r. w Nowym Dworze, zamieszkały w Nowym Dworze, kupiec.

Pani Prum z Płońska, lat trzydzieści kilka, chora, nie mogąc dość szybko minąć pasa granicznego (w ok. b[…]b droga z Nowego Dworu do Legionowa) szerokość