Wst ę p
W tej części tomu znajdują się 93 niepublikowane wcześniej dokumenty, tzw. listy kaliskie. Jest to zbiór przedwojennej i wojennej korespondencji nadsyłanej do Kalisza przez różne osoby, listy do ziomkostw oraz wiadomości wysyłane z obozów jenieckich. Z uwagi na zły stan zachowania listów nie znamy ich pełnej treści. W wielu wypadkach czytelne są tylko pojedyncze słowa lub niewielkie fragmenty. Listy kaliskie zostały ukryte razem z innymi materiałami z pierwszej części Archiwum Ringelbluma w metalowych, nieszczelnych skrzyniach. Przez lata do wnętrza skrzyń dostawała się woda, niszcząc lub uszkadzając wiele dokumentów. Michał Borwicz, uczestniczący w wydobyciu Archiwum w 1946 r., tak opisywał stan dokumentów, pośród których mogły się znajdować również listy kaliskie: „Na pierwszy rzut oka widać, że skrzynkę wypełnia mokra i elastyczna masa. Żeby jej nie uszkodzić przy wyjmowaniu, rozpruwa się blachę”1. Pomimo zniszczeń możliwe jest jednak zrozumienie ogólnego przekazu zawartego w listach i podzielenie ich na kilka grup tematycznych.
Korespondencja prywatna
Na zbiór w przeważającej większości składają się listy prywatne od i do Żydów z Kalisza. Część zachowanej korespondencji z czasów okupacji jest kontynuacją przedwojennej wymiany listowej, np. listy rodziny Amsterdam mieszkającej w Nowym Jorku. Niemniej większość zbioru stanowią wiadomości do rodziny, z którą autorzy zostali brutalnie rozdzieleni przez wydarzenia wojenne. Listy były dla nich jedyną formą przekazania informacji o miejscu przesiedlenia, stanie zdrowia, sytuacji życiowej. Autorami tych listów są w większości ludzie prości,
