Rejencja Inowrocław (Regierungsbezirk Hohensalza) [19] 79
b.d., Warszawa – getto. N.N., Notatki218. Informacje o ludności żydowskiej w Koninie i Aleksandrowie Łódzkim219
[1] Szybkie zwycięstwo militarne Niemców nad Polską w kampanii wrześniowej 1939 r. przyniosło ze sobą szereg następstw, zarówno bezpośrednich, jak i pośrednich, dla żydowskiej społeczności w kraju. W bezpośrednich operacjach wojennych, w bohaterskim oporze w czasie dużych bitew (Kutno, Łowicz), żydowscy żołnierze ginęli na równi z Polakami i nie mniej bohatersko od nich walczyli. Od bombardowań i szrapneli Żydzi cierpieli na równi [z Polakami] – tysiące i dziesiątki tysięcy Żydów zostało pochowanych w masowych grobach. Ale dopiero na końcu [okazało się], że żydowski udział w obronie kraju jest mniej więcej proporcjonalny do liczby Żydów w Polsce (naturalnie, jeśli się nie weźmie pod uwagę żydowskich cierpień z powodu bezpośrednich antysemickich zachowań: po pierwsze ze strony kręgów uchodźców z Pomorza i Wielkopolski, a po drugie części wojska). Ta spokojna sytuacja kończy się jednak radykalnie wraz z okupacją kraju. Nie wnikając w powody trzeba jednak natychmiast podkreślić, że tragicznym akompaniamentem do politycznej, ekonomicznej i administracyjnej penetracji Polski przez Niemców są zwierzęce, dzikie prześladowania skierowane przeciw żydowskiej ludności, jej wierze, życiu i majątkowi. Wszędzie w tym szaleństwie był jednak system. Prawie wszystkie żydowskie grupy przeszły przez swoją martyrologię według z góry określonego przez władzę systemu i to dokładnie takiemu samemu dla jednostek jak i całych społeczności. Wszyscy zostali schwytani w żelazne szpony niemieckiej administracji i gestapo. Po zmiażdżeniu i zniszczeniu Żydów fizycznie i duchowo, po wyciśnięciu z nich kontrybucjami i rabunkami ich niewielkiego majątku, są oni albo wypędzani, albo pozostawieni na trochę, w spokoju po to, aby później ich wygnać (wygnanie – 1941) albo wręcz wcisnąć ich do ciasnych, antysanitarnych gett bez żywności i środków do życia.
Ale przyjrzyjmy się bliżej temu, czego doświadczył szereg żydowskich miasteczek.
Krótki rzut oka na los Żydów wypędzonych do Warszawy z kilkudziesięciu miast i miasteczek regionu, przedstawiony w porządku chronologicznym, [2] zobrazuje nam w ogólnym zarysie katastrofę narodu żydowskiego w Polsce znajdującej się pod rządami Hitlera.
Konin – 2500 żydowskich dusz – 5 września 1939 – ewakuacja w kierunku Warszawy 14 września – wkroczenie niemieckich wojsk. 21 [września] – pierwszych
