Rejencja Inowrocław (Regierungsbezirk Hohensalza) [10] 41
Do [19]18 roku Żydzi byli bardzo bogaci, budują wszystkie budynki przeznaczone na szkoły i darują je magistratowi. 1919/1920 – Żydzi panicznie uciekają, sprzedają za pół darmo a[…]a najpiękniejsze i największe majątki a[…]a warte dziesiątki milionów. Początkowo bardzo ciężko było Żydom zostać w mieście albo się tam osiedlać (obawa przed pogromami). Wojna 1939 r. zastaje w mieście około 45 rodzin, połowa zasiedziałych od dawna, a połowa przybyłych92. Zarząd gminy składa się z 10 osób93 wśród nich było 3 przybyszy. Mimo to gmina jest prowadzona autorytatywnie prze silną osobowość dr Levy’ego, jest rabin dr Erik94 Simon, powstaje kasa zapomogowa pod kierownictwem dr Levy’ego, syjonistyczna organizacja95 a[…]a na czele z Mejerem Smolarzem i dr Simonem Elkesem (niech spoczywa w pokoju). Według polskiego zarządzenia o Pomorzu96, do żydowskiej gminy należą miasta Kruszwica, Pakość97, Mogilno, Strzelno98, Barcin, Gniewkowo99 i wsie. Na czele żydowskiego życia stoją dwie godne uwagi osobistości: 1. dr Warschauer, sławny lekarz, wynalazca a[…]a wprowadza ją we własnym sanatorium, filantrop, trzyma wysoko sztandar żydowskiej gminy i 2. dr Levy, którego śmierć była równie charakterystyczna jak jego życie. [4] Asesor dr Levy pochodzi z Rzeszowa100. Jego pradziadkiem był rabin Inowrocławia101, jego ojciec dr Michał Levy102 a[…]a, który odkrył wielkie wapienne kamieniołomy (własność dra Leopolda Levy’ego) zostaje wyróżniony osobiście przez cesarza Wilhelma, tworzy materialną wielkość
