Dystrykt warszawski [130] 501
wysiedlonym. Część rodzin przyjęli krewni i znajomi. Część rodzin aa[...]aa komórkach, na strychach, [klatkach s]chodowych. Część ludzi aa[...]aa [Gm]ina, jak mogła. Tak zaczęło się wyrównywanie ghetta. Przestawiono druty, wycinano drzewa z boków ghetta, aby nie zasłaniały widnokręgu, a tym samym nie stanowiły ochronienia dla szmuglerów. Odebrano część domów, dodano część, ale mniejszą niż odebraną. A zresztą mieszkania w dodanych domach otrzymywał ten, kto dawał:
1. Więcej pieniędzy.
2. Miał większą protekcję. Bądź to u Żydów, bądź to u Niemców.
Poza tym, jeżeli ktoś chciał polepszyć [5] sobie mieszkanie, a poparł to odpowiednią kwotą pieniężną, też zamieniał sobie mieszkanie, zajmując [pokoje?] w nowo dodanych domach przez[naczonych?] dla wysiedlonych.
W tym celu funkcjonowała specjalna Komisja z radnym Kleckim230 na czele.
A jakże? Naokoło tej Komisji kręcili się macherzy. „Pan” inspektor Michałowicz
z Komisji Sanitarnej i „pan” sanitariusz Kurc. Z ich też powodu powstały kłótnie
w Komisji Sanitarnej. Sekretarka nie mogła wytrzymać, że jej towarzysze biorą forsę, a ona widzi z tego figę z makiem. Podbudzała sanitariuszy, wyśmiewała się
z inspektora. Ale to nie pomogło. Michałowicz nie głupi, aby się dzielić
z sekretarką. Owszem, były takie czasy, kiedy on brał, a ona dostawała [6] swoją część. Tak po cichu, aby reszta personelu, broń Boże, nie widziała. Wtedy siedziała cicho, sza. a[...]a wodziła rej, nie mogła wyt[...] a[...]a brał, a ona nie?
We wtorek a[...]a radni z miasta z radosnymi nowinami. Gmina z powrotem otrzymała przepustki do miasta. Poza tym przyrzeczono dla ghetta kartofle, cukier i mannę dla dzieci. Nareszcie odetchnęliśmy. Spadło z nas straszne posądzenie
o podpalenie miasteczka. I nie wiadomo, czy biedna, niewinna kobieta nie złożyła w ofierze swojego życia. Czy jej śmierć nie okupiła wiele nieszczęść, które miały nastąpić.
20 uwięzionych posądzonych rzekomo o podpalenie ghetta, na razie siedzi jeszcze w Łowiczu, mimo starań [7] rodzin uwięzionych.
Nadchodziły święta Rosz Ha-szana231. Niemcy pozwolili na okres a[...]a założyć domy modlitwy i modlić aa[...]aa 232. Święta tego roku były piękne. a[...]a już ghetto nie było tak ciche i tak dostojne w swojej szacie. W powietrzu snuły się nitki babiego lata, słońce zachodziło krwawo. Prawie z każdego domu snuł się po lesie rzewny śpiew „Kol Nidrej”233. Nigdy nie zapomnę tego pięknego, cichego, jesiennego wieczoru, kiedy natura łączyła się jakoby z tonami tej cudnej pieśni. Daleko echo odbijało śpiew... Niosło w świat...
