XIV Wstęp z 23 umieszczonych w pierwszym rozdziale dokumentów jest ilustracją odrębnej formy prześladowania. I tak oto już 18 września 1939 r. Zarząd Cywilny armii niemieckiej wydał zarządzenie ograniczające obrót pieniędzmi, na mocy którego Żydom zakazano posiadania kwot powyżej 2 tys. zł, zablokowano ich konta bankowe i depozyty oraz ograniczono możliwość wypłat, co w konsekwencji doprowadziło do bankructwa i likwidacji wielu spółek i przedsiębiorstw żydowskich7.
Wkrótce, tj. 5 października 1939 r., na Żydów nałożono też obowiązek pracy. Wątek łapanek do uciążliwych i często bezcelowych prac, których nieodłącznym elementem były akty okrucieństwa ze strony Niemców, przewija się przez większość tekstów zgromadzonych w pierwszym rozdziale. Ich autorzy opisują zarówno bezwzględność niemieckich funkcjonariuszy rozmaitych formacji militarnych, jak i sadyzm cywilnych volksdeutschów czerpiących satysfakcję z poniżania Żydów8. Psychiczne i fizyczne szykany towarzyszyły też rekwizycjom mieszkań9 oraz przejmowaniu przedsiębiorstw, surowców, towarów i półfabrykatów, które 19 października 1939 r. przeszły pod nadzór niemieckiego Głównego Urzędu Powierniczego Wschód (Haupttreuhandstelle Ost – HTO).
31 października 1939 r. wprowadzono w życie zarządzenie o oznakowaniu sklepów i zakładów tabliczkami informującymi o narodowości ich właściciela, które wydatnie ułatwiło grabież żydowskiego mienia. Na początku listopada doszło do pierwszego aktu terroru – aresztowano kilkudziesięciu bywalców popularnej w łódzkich sferach inteligencko-artystycznych kawiarni „Astoria”. Sama obława, a zwłaszcza jej rozmiary, wywołały panikę wśród łódzkich Żydów. Grozą przejęły ich wieści o losach zatrzymanych, których przewieziono do siedziby SS przy ul. Zgierskiej 116 i poddano torturom. Kulminacja tragedii nastąpiła 2 listopada, gdy w pobliskim Lesie Łagiewnickim Niemcy rozstrzelali piętnastu aresztowanych10, a za uwolnienie pozostałych zażądali okupu.
Ci, którzy nie zdołali opłacić swojej wolności, trafili do obozu w Radogoszczy, powstałego w ramach Intelligenzaktion Litzmannstadt – akcji rozpoczętej na terenie Łodzi i okręgu łódzkiego 8 listopada 1939 r. W wyniku zbrodniczych działań skierowanych przeciw łódzkiej inteligencji i jej znanym działaczom społeczno-polityczno-gospodarczym, życie straciło około 1500 osób11. Wśród tekstów zamieszczonych w niniejszym tomie nie ma ani jednego, którego autora można byłoby zidentyfikować jako osadzonego w Radogoszczy w związku z wydarzeniami w „Astorii”.
