XX Wstęp
* * *
Oprócz zamieszczonych w tomie dokumentów z Archiwum Ringelbluma w zbiorach Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego znajdują się jeszcze dwie kolekcje, w których zgromadzono łódzkie materiały. Jedna z nich, Zbiór utworów literackich. 1939–1960 (sygn. 358), zawiera – poza tekstami pochodzącymi z getta łódzkiego – także utwory powstałe w innych gettach i obozach. Druga kolekcja, nazwana: Materiały do dziejów ludności żydowskiej w Łodzi 1939–1944 (sygn. 205), obejmuje dokumenty wytworzone przez dwie instytucje działające w okupowanej Łodzi: Przełożonego Starszeństwa Żydów i niemiecki Zarząd Getta (Gettoverwaltung). Stanowi ona jedynie cząstkę właściwych zespołów archiwalnych zatytułowanych: Zespół Przełożonego Starszeństwa Żydów (sygn. 278) i Akta miasta Łodzi – Gettoverwaltung z lat 1939–1945 (sygn. 221), które po wojnie znalazły się w zbiorach ŻIH w charakterze depozytu i na skutek decyzji peerelowskich władz od jesieni 1969 r. przechowywane są w Archiwum Państwowym w Łodzi47. To właśnie zasoby łódzkiego archiwum stanowią dziś fundament studiów nad historią żydowskiej Łodzi w latach 1939–1945. Szczególnie cenna w liczącym 2467 jednostek archiwalnych Zespole Przełożonego Starszeństwa Żydów jest Kronika Getta Łódzkiego – monumentalny zbiór dokumentów powstałych i przechowywanych podczas wojny w Wydziale Archiwum Przełożonego Starszeństwa Żydów48. Próbę edycji tych materiałów podjęli jeszcze w latach sześćdziesiątych Danuta Dąbrowska i Lucjan Dobroszycki49 (pierwszy przygotowany przez nich tom ukazał się w 1965, drugi zaś w 1966 r.; kolejne dwa, gotowe do druku tomy zniszczono w wyniku antysemickiej nagonki w 1968 r.). Pełne i krytyczne pięciotomowe wydanie Kroniki pojawiło się dopiero w 2009 r.50 W ostatnich latach ukazały się dwa wydawnictwa źródłowe zawierające mowy Mordechaja Chaima Rumkowskiego wygłaszane do podwładnych w getcie51. Na wydanie czeka też – zapewne już niedługo – inny obszerny i niezwykle istotny łódzki dokument z zespołu akt PSŻ – Encyklopedia getta52.
