234 Rozdział II. Getto – organizacja i warunki życia [39]
Jojno, Szmul. Biją dzwony, Kraczą wrony,
Chaim Pierwszy, ten szalony, Zapanował nad miliony.
[8] ןקראַמ רענײַנ יד טימ [„Za dziewięć marek...”] Za dziewięć marek
Trudno jest wyżyć
Trzeba by było dziewięciu marek Dwa razy w tygodniu, by żyć
Nim zobaczymy tę gażę, Oczy wypatrzymy,
Nim nadejdzie listonosz, Sczeźniemy
Co robić, Żydzi,
Skoro to takie przekleństwo; Co robić, Żydzi,
Skoro trzeba codziennie jeść.
Skoro żołądek nie chce wiedzieć O getcie
Krzyczy i domaga się Wielkiej ilości jedzenia
[tłum. z j. żyd. Monika Polit]
[9] Warszawa, koniec stycznia 1942 r.
W zeszycie znajdują się trzy wiersze napisane przez nieznanych autorów albo jednego autora.
Jeden wiersz jest napisany w jidysz ("ןקראַמ רענײַנ יד טימ"), dwa po polsku („Biją dzwony” i „Ojciec zażydzonych”).
Tak jak szare i prymitywne jest życie w łódzkich kazamatach dla Żydów, które noszą nazwę: Litzmannstadt Getto, tak szare i prymitywne są te quasi poezje tamtejszych poetów.
Pierwszy wiersz506 dotyczy miesięcznej zapomogi, którą Rumkowski daje każdemu „obywatelowi” swego „państwa”, a która wynosi dziewięć marek. Ta wła-
