254 Rozdział II. Getto – organizacja i warunki życia [42]
42.
Po 24.10.1940, Warszawa – getto. [Mordechaj Szwarcbard?], "אמויד-ינינעמ" [„Aktualności”]. List z łódzkiego getta. Organizacja i warunki życia w getcie
[1] Litzmannstadt, 24.10.1940. Moi Drodzy,
Przede wszystkim, jeśli macie coś do sprzedania, sprzedajcie. Zróbcie to, nim zamknie się koło. Potem nie będzie to miało żadnej wartości. Kupujcie drewno, węgiel, tłuszcz do oliwienia i produkty żywnościowe. Mamy tu policję, pocztę, administrację domów, mamy też elektryczność i doprowadzony gaz – nie oznacza to, że [dostarczające je] instytucje są w getcie, mają tu tylko swoje biura, by umożliwić produkcję. Są tu też szkoły i szpitale i tym podobne [placówki]. Mamy też walutę z żydowskim znakiem574. Zwierzchnikiem wszystkich instytucji jest Przełożony Starszeństwa Żydów w naszym mieście. Mamy też Wydział Finansowy, który pobiera podatki od [właścicieli] sklepów. Gmina ma prawo przenosić tych, którzy nie mają na opłacenie czynszów, do gorszych mieszkań. Do dziś tego jednak nie wprowadzono w życie. Gmina ma prawo sprzedawać luksusowe ubrania lokatorów, futra i inne wartościowe rzeczy, jak biżuterię, ale to nie pomaga i ludzie nie płacą. Płacą tylko [właściciele] prywatnych sklepów. Gmina utworzyła też Wydział Aprowizacji, który zaopatruje wszystkich w produkty takie jak: mąka kukurydziana, miód, sól, cukier (w małych ilościach), sodę, kaszę jęczmienną, olej (ciemny), cebulę, płatki owsiane, erzac575kawy. Dzieci do lat trzech mają specjalny talon, na podstawie którego każdego dnia otrzymują ćwiartkę, a raz w tygodniu trzydzieści gramów masła. Chorzy otrzymują od lekarzy specjalny talon na mleko, masło (60 gramów), pszenny strudel, jedno jajko, jedną cytrynę itd. Kartek jeszcze u nas nie ma, dopiero mają być576. Podział produktów następuje w taki oto sposób: gmina zawiadamia, jakie produkty będą przydzielane oraz ile i do kiedy trzeba za nie zapłacić. Komitet domowy informuje o tym mieszkańców. Ci, którzy wpłacają pieniądze, zostają zapisani w specjalnej gminnej książce i otrzymują produkty w wyznaczonym sklepie. Ten, kto nie płaci, przepadł. U nas nie ma podziału na lokatorów i sublokatorów – są tylko lokatorzy i wszyscy płacą gminie. Gminie nie udało się zmniejszyć czynszów i nie korzysta z tej możliwości. Od 20 września bezrobotni otrzymują zasiłek: dzieci do lat czternastu – 7 marek, ludzie od lat czternastu do sześćdziesięciu – 9 marek, powyżej sześćdziesięciu lat – 10 marek
