262 Rozdział II. Getto – organizacja i warunki życia [47]
47.
Po 15.05.1941, Warszawa – getto. Mordechaj Chaim Rumkowski, „Referat przewodniczącego Rady Starszych miasta Łodzi wygłoszony w dniu 15.05.1941 r. do przedstawicieli ziomkostwa łódzkiego w Warszawie”605
[1] Gdy narzucono na mnie obowiązek przejęcia Gminy w łódzkim getcie, uważałem, że ani moje zdrowie, ani rozum, ani wykształcenie nie opowiadają temu stanowisku, jednak zostałem zmuszony do objęcia obowiązków Prezesa Rady Starszych. Żydzi w Łodzi na początku przeżywali to samo co żydostwo warszawskie teraz przeżywa. Gdy się zastanawiałem jak należy zapobiec złu, uznałem, że jedynie zrealizowanie haseł: praca, chleb, pomoc chorym, pomoc dzieciom i spokój w getcie, mogą doprowadzić do normalnej sytuacji. Po tej linii kroczyłem. Uruchomiłem fabryki, łódzkie getto stało się miastem pracy, tak że nawet władze z uznaniem do naszych poczynań się odnoszą. Prawda, że na początku robotnicy zaczęli politykować, rozpoczęły się bunty, musiałem silną ręką temu zapobiec. Stworzyłem więzienia, zaaresztowałem buntowników, zamknąłem fabryki, a w następstwie, gdy bunty zostały zlikwidowane została planowo przeprowadzona praca w fabrykach, które bez przerwy są po dzień dzisiejszy czynne. [Fab]ryk jest 34, z czego 12 szop krawieckich. Robotnicy pracują z oddaniem. Robotnicy mają zapewnione pobory według stawek oraz obiad za opłatą 15–20 fenigów (obiad pożywny). Wszyscy, którzy pracują w jakimkolwiek bądź resorcie otrzymują obiady w specjalnych kuchniach. Ludność dostaje dwa razy w tygodniu, mięso, codziennie po 40 dekagramów dobrego chleba. Już każde nowonarodzone dziecko jest zaopatrzone w kartę żywnościową, za którą rodzice otrzymują odpowiednie porcje. Dzieci do lat 3-ch mają przydzielone mleko. Cena chleba wynosi 2 reichsmarki za dwa kilogramy. Cena kartofli 22 pf[enigów] za kilogram. Przydziały kontyngentowe przewidziane są w sposób następujący: każda osoba, korzystająca z posiłków w kuchniach otrzymuje poza chlebem przydział dwudniowy 4 kilogramy kartofli, 1 kilogram marchwi, 1 kilogram buraków, 1 kilogram ryb, 0,10 a[...]a, 40 dekagramów [o]leju, 20 a[...]a za opłatą 2.30, natomiast osoby nie korzystające z posiłków w kuchniach otrzymuj[ą] aa[...]aa zależnie od wymienionego przydziału ponadto: 5 kilogramów kartofli, 2 kilogramy buraków, 1 kilogram marc[hwi] a[...]a 0,25 kilograma rzodkwi, 2 kilogramy ryb, 15 dekagramów kapusty, a[...]a mąki, 60 dekagramów oleju, a[...]a dekagramów kasz[y], 10 a[...]a 20 dk[g] soli, ½ kawałka mydła, 30 dekagramów proszku do prania, 10 dekagramów mięsa, 10 dekagramów masł[a] aa[...]aa reichsmarek 6,04. Na święta wydano po 2,2 kilograma macy [na os]obę. W ten sposób
