RRRR-MM-DD
Usuń formularz

Cwi Pryłucki Wspomnienia (1905-1939)

strona 203 z 219

Osobypokaż wszystkie

Miejscapokaż wszystkie

Pojęciapokaż wszystkie

Przypisypokaż wszystkie

Szukaj
Słownik
Szukaj w tym dokumencie

Transkrypt, strona 203


Słownik terminów częściej występujących w tekście 177

Erec Israel (hebr.) – Ziemia Izraela.

Fołkspartaj (żyd., Partia Ludowa), zw. też fołkistami – partia zakładająca rozwiązanie kwestii żydowskiej w krajach diaspory, o nastawieniu antysyjonistycznym i propagująca język żydowski jako język narodowy Żydów polskich. Fołkspartaj, formalnie założona w 1917 r., na arenie politycznej zaistniała po raz pierwszy w 1916 r., w czasie wyborów do Rady Miejskiej w Warszawie. Wiodącym działaczem partii był Nojech Pryłucki.

Haskala (hebr., edukacja, nauczanie, oświecenie) – nurt w kulturze żydowskiej rozwijający się w Europie od lat 80. XVIII w., powstały pod wpływem głoszonych wówczas haseł oświeceniowych. Jej zwolennicy dążyli do nawiązania dialogu z nowożytną kulturą europejską i uczestnictwa w jej osiągnięciach. Pragnęli też unowocześnienia życia żydowskiego w jego społecznym, kulturowym i religijnym wymiarze.

Keren ha-Jesod (hebr., Fundusz Podwalin), zwany też Towarzystwem Odbudowy Palestyny – centralna instytucja finansująca działalność Agencji Żydowskiej dla Palestyny, powołana na konferencji syjonistycznej w Londynie w lipcu 1920 r.

Keren Kajemet (hebr., Żydowski Fundusz Narodowy) – fundusz utworzony w 1901 r. na V Światowym Kongresie Syjonistycznym, w celu nabywania ziemi w Palestynie i jej zagospodarowywania.

Makabi – najsilniejszy nurt żydowskiego życia sportowego, związany z tzw. ogólnym syjonizmem.

Maskil (hebr., oświecony) – pierwotnie określenie człowieka wykształconego, od przełomu XVIII i XIX w. miano nadawane zwolennikowi Haskali (zob.).

Mizrachi – żydowska partia syjonistów religijnych, działająca jako ruch społeczny od 1902 r. Jej działacze byli zwolennikami rozbudowy autonomii narodowo-kulturalnej Żydów w Polsce. Gminy żydowskie w Polsce międzywojennej były nie tylko organizacjami religijnymi, ale także organami samorządu politycznego.

Nowa Organizacja Syjonistyczna, tzw. rewizjoniści – ugrupowanie założone w 1935 r. przez Włodzimierza Żabotyńskiego i jego zwolenników po ich wystąpieniu ze Światowej Organizacji Syjonistycznej. W drugiej połowie lat 30. zdobyli sporą popularność w Polsce, gdyż opowiadali się za ułatwieniem i przyspieszeniem emigracji Żydów do Erec Israel.

Organizacja Syjonistyczna w Polsce, tzw. ogólni syjoniści – najsilniejsza federacja syjonistyczna w okresie międzywojennym, opowiadająca się za emigracją i kolonizacją Erec Israel, a równocześnie zabiegająca o autonomię narodowo-kulturalną dla Żydów w Polsce. Od 1920 r. jej oficjalnym organem prasowym był dziennik „Hajnt”, a do najbardziej znanych i wpływowych przywódców należeli Icchak Grünbaum, Ozjasz Thon i Leon Reich.

Poalej Syjon (hebr., Robotnicy Syjonu) – ruch polityczny łączący ideologię syjonistyczną z socjalizmem, dążący do budowy socjalistycznego społeczeństwa żydowskiego w Palestynie. W 1906 r. powstała partia Poalej Syjon – w Polsce działała w latach 1918–1950.

Syjonistyczna Socjalistyczna Partia Robotnicza, tzw. Syjoniści Socjaliści (S.S.) – ugrupowanie powstałe w 1905 r. po odrzuceniu tzw. rozwiązania ugandyjskiego przez Światową Organizację Syjonistyczną; w 1917 r. zjednoczyli się z sejmistami, tworząc partię Farajnigte.

Ha-Szomer ha-Cair (hebr., Młody Strażnik, Harcerz) – lewicowa syjonistyczna organizacja młodzieżowa o charakterze pionierskim, formalnie działająca na ziemiach polskich od 1917 r. Członkowie organizacji mieli stanowić „narodową awangardę” narodu żydowskiego i wcielać w życie idee lewicowego syjoni-