„Magen Dawid” [3] 51
Dopiero później mianowany został przez Niemców nowy przewodniczący Judenratu, inżynier Anatol Fried174. Stopniowo życie w getcie staje się [lepiej] zorganizowane. Tworzy się policja żydowska, która stara się zaprowadzić porządek.
Tymczasem znowu kilka tysięcy Żydów znajdujących się na Łukiszkach zostaje rozstrzelanych i w krótkim czasie utworzono dwa getta. Jedno dla wykwalifikowanych robotników, którzy posiadają zaświadczenie zatrudnienia z urzędu pracy i drugie dla robotników niewykwalifikowanych.
Od tego czasu życie zaczęło się nieco normalizować, aż nadeszło nowe nieszczęście. W [święto] Jom Kipur nadchodzi rozkaz, aby do 9 wieczorem przesiedlić do drugiego getta tysiąc mężczyzn, w przeciwnym razie [członkowie] Judenratu zostaną rozstrzelani.
Rozkaz ten został wykonany, choć nie wierzono, że te tysiąc mężczyzn [Niemcy] przeprowadzą do drugiego getta. I rzeczywiście, owe tysiąc osób następnego dnia już nie ujrzało więcej światła słonecznego.
{26},[29] Od tego czasu rozpoczynają się straszliwe dni. Wszem i wobec staje się wiadomym, że tylko Ci, którzy będą mieć pracę, będą mieć to szczęście, by ostać się przy życiu. Reszta skazana jest na zagładę. Jedna „akcja oczyszczająca”175rozpoczyna się po drugiej. Litewscy bandyci postępują bez współczucia i bez litości. Są jak dzicy mordercy, wyniszczają dziesiątki tysięcy Żydów. Krzyki mordowanych wzbijały się pod niebiosa. Policja żydowska, zachowując zimną krew, starała się uratować jak najwięcej jednostek i dzięki najróżniejszym środkom to się udało. [W] Wilnie pozostało do 15 tysięcy Żydów. Los pozostałych Żydów na Litwie wcale nie był lepszy. Dzisiaj ze społeczności 300 tysięcy Żydów litewskich176pozostało ogółem [nieco] ponad 80 tysięcy. Straszliwa tragedia Żydów litewskich jest największą, jaka do dnia dzisiejszego wydarzyła się w trakcie wojny.
Niech Bóg da, aby była ostatnią!
***
„(…) Gdy wypowiedziałem słowo «ewakuacja», co sobie wyobraziłem? Oto co sobie wyobraziłem:
W Szwajcarii jest góra ziejąca ogniem, pod nią znajduje się wioska. Wioska ta jest w niebezpieczeństwie z powodu lawy z tegoż wulkanu. Zatem rząd tamtejszego
